~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Καθ’ οδόν, Επιστήμη Κοινωνία Άνθρωπος, τχ. 11 (1995), σσ. 112.

            Το 11^ο τεύχος του περιοδικού Καθ’ οδόν είναι αφιερωμένο αφενός στον ρόλο της επιστήμης μέσα στον σύγχρονο κόσμο και τη σχέση της με τον άνθρωπο και την κοινωνία και αφετέρου στην μνήμη του Β. Στογιάννου, καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ.. Σχετικά με το πρώτο αφιέρωμα δημοσιεύονται 7 άρθρα και ένα σύντομο προλογικό σημείωμα του Ι. Πέτρου και με το δεύτερο οι 8 ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην εκδήλωση Δέκα Χρόνια Μνήμης Βασίλη Στογιάννου και ένα προλογικό σημείωμα της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού. Τέλος, μετά τα αφιερώματα δημοσιεύεται ένα κείμενο που δεν σχετίζεται άμεσα με αυτά.

            Το πρώτο άρθρο σχετικά με τον ρόλο της επιστήμης προέρχεται από την γραφίδα του Ν. Ματσούκα που τονίζει την ανάγκη της επανασύνδεσης της επιστήμης με τον πολιτισμό, τον μύθο και το όραμα για μια ανθρώπινη κοινωνία.

            Ο Ν. Ζαχαρόπουλος αναφέρεται στην ανάγκη διαρκούς διαλόγου θεολογίας-εκκλησίας και επιστήμης-τεχνολογίας σε μια οικουμενική διάσταση χάρη του σύγχρονου ανθρώπου και των προβλημάτων που έχει να αντιμετωπίσει.

            Ο Ι. Μανωλεδάκης σχολιάζει τις θέσεις των A. Comte και K. Marx για την επιστήμη και το τέλος της πνευματικής πορείας του ανθρώπου.

            Ο Γ. Παπαναστασίου διαπραγματευόμενος το ερώτημα της κρίσης της κοινωνίας ή της επιστήμης υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κρίση της δεύτερης αλλά μόνο μορφές της γενικής κοινωνικής κρίσης που αντανακλούν πάνω στην επιστήμη επιβάλλοντας την κακή της χρήση.

            Ο Ι. Μαρκόπουλος αναφερόμενος στην αλόγιστη ανάπτυξη της τεχνικής επιστήμης εστιάζει σε τρία κεφαλαιώδη προβλήματα των σύγχρονων ανθρώπινων κοινωνιών: στην ανθρώπινη αλλοτρίωση, το οικολογικό πρόβλημα και το πρόβλημα της σχέση ηθικής και επιστήμης.

            Ο Β. Παπαθανασίου εξετάζοντας το κατά πόσο οι τεχνολογικές επιστήμες είναι ουμανιστικές, θεωρεί ότι μπορούν να είναι αρκεί οι χρήστες τους να της χρησιμοποιούν για την απελευθέρωσή τους και όχι για την αλληλοεξόντωσή τους.

            Η πρώτη δημοσιευμένη ομιλία της εκδήλωσης για τα 10 χρόνια μνήμης του Β. Στογιάννου, μετά το προλογικό σημείωμα της εκδοτικής επιτροπής του περιοδικού, είναι του Ν. Ματσούκα, ο οποίος κάνει λόγο για την σημασία, τον ρόλο και την λειτουργία της μνήμης.

            Ο Ι. Πέτρου αναφέρεται στην πρωτοπορία του τιμωμένου στην εφαρμογή της κοινωνικής ερμηνευτικής στο χώρο της ορθόδοξης θεολογίας.

            Ο Ι. Καραβιδόπουλος περιγράφει την γενικότερη συμβολή του Β. Στογιάννου στο πεδίο της βιβλικής επιστήμης μέσα από την παρουσίαση του έργου του.

            Ο Ν. Ζαχαρόπουλος παρουσιάζει το βασικό χαρακτηριστικό της ιστορικής διάστασης της σκέψης του αείμνηστου καθηγητή.

            Ο Μ. Κωνσταντίνου σχολιάζει σύντομα την προσπάθεια του Β. Στογιάννου να καταστήσει ζωντανό το λόγο του Θεού για τους αναγνώστες του χωρίς να προδίδει την επιστημονική του ακρίβεια.

            Ο Χ. Οικονόμου παρουσιάζει τις απόψεις και το επιστημονικό έργο του τιμωμένου σχετικά με το θέμα της ελευθερίας.

            Ο Ι. Γαλάνης αναφέρεται στη θέση που κατείχε στη σκέψη του Β. Στογιάννου η ανάσταση των νεκρών.

            Η τελευταία ομιλία είναι της Ε. Αδαμτζίλογλου, η οποία καταθέτει ορισμένες προσωπικές εμπειρίες της από την μαθητεία της δίπλα στον δάσκαλό της.

            Η Μ. Λαπατσάνη στον πανηγυρικό λόγο προς τιμήν των Τριών Ιεραρχών παρουσιάζει τις θέσεις τους για την Παιδεία και την σημασία τους στο σήμερα.

Καθ’ οδόν, Αναζητώντας τη συμφιλίωση, τχ. 12 (1997), σσ. 132.

            Το 12^ο τεύχος του περιοδικού Καθ’ οδόν, παίρνοντας αφορμή από την 2^η Ευρωπαϊκή Οικουμενική Συνέλευση του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Εκκλησιών και του Συμβουλίου (Ρωμαιοκαθολικών) Ευρωπαϊκών Επισκοπικών Συνόδων στο Graz(23-29 Ιουνίου 1997), επιχειρεί μια συμβολή στον πανευρωπαϊκό προβληματισμό πάνω στο θέμα «συμφιλίωση». Συνολικά δημοσιεύονται 10 άρθρα σχετικά με το αφιέρωμα. Πριν από τα άρθρα προτάσσονται ένα σύντομο προλογικό σημείωμα του Μ. Κωνσταντίνου για την 2^η Ευρωπαϊκή Οικουμενική Συνέλευση, το κοινό ανακοινωθέν των προέδρων του Σ.Ε.Ε. και του Σ.Ε.Ε.Σ. από την Συνδιάσκεψη της Ασίζης με θέμα «Συμφιλίωση – Δώρο Θεού και πηγή νέας ζωής» και τέλος, η «Διακήρυξη της Μπρατισλάβας: Στο δρόμο ενός οράματος της Διακονίας στην Ευρώπη».

            Ο Α. Παπαδερός εξετάζει από ορθόδοξη οπτική την έννοια της καταλλαγής και τον τρόπο με τον οποίο αυτή βιώνεται ως μεταμόρφωση και πηγή νέας ζωής.

            Ο Ι. Πέτρου προσεγγίζει το θέμα της συμφιλίωσης ως προς την ουσία και το νόημά του στο σύγχρονο κόσμο κατανοώντας την ως μια κίνηση και πράξη συνάντησης και κοινωνίας από την μια με τους άλλους ανθρώπους και από την άλλη εξομάλυνσης των σχέσεων των ανθρώπων με την φύση.

            Ο Ν. Ζαχαρόπουλος αναφέρεται στην επιτακτική ανάγκη της μελέτης και ανάπτυξης της ιστορίας των Εκκλησιών στο πλαίσιο της ιδέας της οικουμενικότητας, η οποία απουσιάζει σχεδόν καθολικά από την προβληματική της εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας.

            Ο Π. Ταμβάκης εξετάζοντας την σημασία της καταλλαγής μέσα από την ερμηνευτική προσέγγιση του Β΄. Κορ. 5: 17-21 παρουσιάζει ορισμένα σημεία στα οποία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια συνεργασία συμφιλίωσης.

            Ο Κ. Σταμάτης υποστηρίζει την δεσμευτικότητα και καθολικότητα των αιτημάτων ίσης ελευθερίας των ανθρώπων, καθώς και των δικαιωμάτων που βασίζονται σε αυτά τα αιτήματα.

            Ο Σ. Σακελλίων θίγει το ζήτημα του φαινόμενου της νέας φτώχειας και της πείνας που αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό στις δυτικές κοινωνίες και υποστηρίζει ότι δεν γίνεται να συζητείται σοβαρά το θέμα της συμφιλίωσης αν δεν επιλυθεί πρώτα το πρόβλημα της φτώχειας.

            Ο Χ. Τσιρωνης τονίζει την ανάγκη για την συγκρότηση μιας νέας κοινωνίας και τον ρόλο και τη σημασία της συμφιλίωσης στην πορεία αυτή.

            Ο Κ. Ζάρρας καταθέτει ορισμένες σκέψεις του σχετικά με το ζήτημα των αντιθέτων και της υπέρβασής τους στη μυθολογία, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην αντίθεση καλού και κακού.

            Στη συνέχεια ακολουθεί κάτω από την μορφή άρθρου η παρουσίαση των εργασιών του «θεολογικού εργαστηρίου» που πραγματοποίησε ο Θεολογικός Σύνδεσμος πάνω στο θέμα της συμφιλίωσης.

            Το άρθρο του Κ. Ζορμπά που βρίσκεται έξω από τη συνάφεια του αφιερώματος, ασχολείται με το ζήτημα των σχέσεων θεολογικής σκέψης και αθλητισμού και τονίζει την σημασία της πνευματικής άσκησης παράλληλα με την σωματική.

Καθ’ οδόν, Θεολογία σήμερα, τχ. 13 (1997), σσ. 183.

Το 13^ο τεύχος του περιοδικού αποτελεί ένα κριτικό προβληματισμό για το είδος και το περιεχόμενο της σύγχρονης θεολογίας που παράγεται σήμερα στην Ελλάδα, καθώς και μια πρόσκληση για διάλογο πάνω στο ρόλο της θεολογίας σήμερα. Προτάσσεται ένα σύντομο προλογικό σημείωμα του Μ. Κωνσταντίνου σχετικά με το αφιέρωμα και τους λόγους που οδήγησαν στη συγγραφή του και ακολουθούν 15 κείμενα.

            Ο Ν. Ζαχαρόπουλος παρουσιάζει μια σύντομη σε έκταση και βάθος εικόνα του φαινομένου της θεολογίας και της ιστορίας της από τα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού μέχρι σήμερα.

            Ο Ι. Πέτρου παρουσιάζει μέσα από μια σειρά παραδειγμάτων τις αλλαγές στην ορολογία και τον τρόπο ανάλυσης που παρατηρήθηκαν στη θεολογία κάθε εποχής και τονίζει την ανάγκη για αλλαγή της προοπτικής της σύγχρονης θεολογίας.

            Ο Α. Βλέτσης, ακολουθώντας τις απόψεις του H. Kung, πραγματοποιεί μια συνοπτική αναφορά στη δημιουργία, την εξέλιξη και την εφαρμογή των όρων «παράδειγμα» και «αλλαγή παραδείγματος» στη θεολογία.

            Ο Χ. Σταμούλης διαπραγματεύεται το ζήτημα της πίστης, της στάσης ζωής και της θέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσα στην σύγχρονη εκκοσμικευμένη κοινωνία, παρουσιάζοντας διάφορες θεολογικές τάσεις που αναπτύχθηκαν στο εσωτερικό της.

            Ο I. Briaαναφέρεται στην πληθώρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία και σκέψη και θέτει το επείγον αίτημα της επανάκτησης της πρωταρχικής αποστολής της.

            Ο K. M. G. Kondothraπροσφέρει μια θεώρηση των πιο ορατών ιδεών και των λιγότερο ορατών αντιλήψεων που κατευθύνουν τη θεολογική εκπαίδευση στην Ανατολική παράδοση εν γένει.

            Ο J. Moltmann αναφέρεται στην ανάγκη της ανάδειξης του ρόλου της θεο-λογίας ως λειτουργίας της Βασιλείας του Θεού, ως δημόσιας υπενθύμισης του Θεού προσπαθώντας να απαντήσει στο ερώτημα αν η θεολογία ανήκει σεένα σύγχρονο πανεπιστήμιο.

            Στο 8^ο κείμενο του GottfriedOrth, ο συγγραφέας, ορμώμενος από την πολυπολιτισμική πραγματικότητα του περιβάλλοντός του, και με άξονες τη μνήμη, τη μετάνοια και την ανοιχτότητα, πραγματεύεται τη διαλογικότητα ως τρόπο ζωής και στοχασμού για την Εκκλησία και τη θεολογία.

            Στο 9^ο κείμενο, ο FrançoisBoespflug αναφέρεται στη νέα ισορροπία που δημιουργούν οι διάφορες θρησκείες στη Γαλλία, τον ‘πολυμοντερνισμό’ ή αλλιώς την ‘τρίτη εκκοσμίκευση’, στη θέση της θρησκείας στο δημόσιο χώρο και την ιστορία των θρησκειών στο Πανεπιστήμιο της Γαλλίας και στο Στρασβούργο.

            Ο Σταμάτης Σακελλίων στο επόμενο κείμενο θίγει το θέμα της άσκησης εξουσίας από τη θεολογία και της εφαρμογής από μέρους της κατασταλτικών μηχανισμών.

            Στο 11^ο κείμενο ο Χρήστος Τσιρώνης κάνει λόγο για την ‘επιστροφή’ του Θεού κατά τον εικοστό αιώνα η οποία, όμως, λαμβάνει χώρα με τις μορφές της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και ενός συμφύρματος εθνικισμού και φονταμενταλισμού που έχουν στενή σχέση μεταξύ τους.

            Στο 12^ο κείμενο ο Ν. Μπουγάτσος ασχολείται με τη διαφορά μεταξύ του δέοντος και της πραγματικότητας στη θεολογία και την Εκκλησία.

            Στο 13^ο κείμενο ο Γεώργιος Α. Τσανανάς  φέρνει στο φως παραδείγματα διάψευσης και ματαίωσης των ελπίδων των χριστιανών μέσα στην ιστορία και επιχειρεί την ερμηνεία τους.

            Στο 14^ο ο Μάριος Μπέγζος παρουσιάζει την ανάληψη της ιστορικής ευθύνης ως αντίδοτο του αισθήματος της προσωπικής ενοχής.

            Στο 15^ο κείμενο η Κατερίνα Καρκαλά-Ζορμπά με αφορμή το ρόλο των μυροφόρων γυναικών, αναφέρεται στην ειρηνική συμβίωση των γυναικών με το ανδρικό φύλο στην ελληνορθόδοξη κοινωνία.

            Το τεύχος ολοκληρώνεται με τη στήλη «επικαιρότητα» που φιλοξενεί το θέμα της Β’ Οικουμενικής Συνέλευσης των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών.