~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Κληρονομία, Τόμ. 3, Τεύχος Β’, Ιούλιος 1971, σσ. 439

Το Τεύχος αυτό περιλαμβάνει δέκα (10) Μελέτες, Βιβλιοκριτικές και τα Χρονικά της εποχής.

Ο π. Αθανάσιος Γιέβτιτς κάνει μια εκτενή αναφορά στην εκκλησιολογία του αγίου Ειρηναίου Λυώνος σε σχέση με την ευχαριστία και την ορθοδοξία. Αναλύει τις δομές εκείνες που συγκροτούν την ενότητα της Εκκλησίας, του χθες και του σήμερα, και θέτει τα όρια ενός ουσιαστικού διαλόγου για την ενότητα των Χριστιανών.

Ο Θ. Ζήσης μελετά την διδασκαλία του Θεοδώρου Μοψουεστίας για την περί αρχεγόνου κατάσταση του ανθρώπου. Εξετάζοντας παράλληλα κείμενα του ιερού Χρυσοστόμου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Θεόδωρος ενδιαφέρεται περισσότερο για την παρούσα κατάσταση της θνητότητας και της παροδικότητας του ανθρώπου και λιγότερο για τον Παράδεισο, όπως αυτό προκύπτει από κείμενα του Χρυσοστόμου.

Ο Ε. Χρυσός προσπαθεί να ταξινομήσει τη δαιδαλώδη θεματολογία των συνεδριών της τετάρτης Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνος.

OR. Schiffer μελετά (γερμανιστί) την λατινική παράδοση για το διάταγμα περί της «ορθής πίστης» του Ιουλίου 551, με το οποίο ο Ιουστινιανός υπερασπίσθηκε τις θεολογικές απόψεις Περί των Τριών Κεφαλαίων και προκατέλαβε τις αποφάσεις της πέμπτης Οικουμενικής Συνόδου. Η μελέτη αυτή αναδεικνύει και σχετικά προβλήματα των χειρογράφων πάνω στα οποία στηρίχθηκε για την ανάλυση του εν λόγω κειμένου.

OH. Magoulias εξετάζει ένα ενδιαφέρον θέμα για τα όσα μας παραδίδονται από τους βίους των αγίων για την οργάνωση του ναυτικού εμπορίου στο βυζάντιο κατά τον 6^ο και 7^ο αιώνα. Τα αγιογραφικά κείμενα μας παραδίδουν μια σημαντική εικόνα του εν λόγω εμπορίου στη Μεσόγειο με ποικιλία αγαθών (αρώματα, δέρματα, μέταλλα κ.λπ.). Παράλληλα μας ενημερώνουν για την κοινωνική και εκκλησιαστική κατάσταση της ίδιας εποχής.

Η Χ. Μαυροπούλου-Τσιούμη προσπαθεί να χρονολογήσει σχετική αρχαιολογική βυζαντινή επιγραφή, η οποία βρέθηκε στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στη Βέροια και τώρα βρίσκετε στο αρχαιολογικό μουσείο της ίδιας περιοχής. Με τα δεδομένα που καταθέτει η συγγραφέας η επιγραφή μπορεί να χρονολογηθεί στα μέσα του 13^ου αιώνα.

Ο Κ. Mitsakisαναλύει (αγγλιστί) τη γνησιότητα του στιχουργήματος με τους χαιρετισμούς στη Θεοτόκο του Ιωάννη Πλουσιαδηνού, Μητροπολίτου Μεθώνης (1429-1500). Από την ανάλυση αποδεικνύεται ότι το όλο στιχούργημα δεν είναι έργο πρωτότυπο αλλά έχει συγκροτηθεί από κείμνα της βυζαντινής υμνογραφίας.

Ο Α. Ταχιάος εξετάζει τη σημασία της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, σύμφωνα με τον Σλαβικό Κώδικα Χελανδαρίου 280, για τους σλαβικούς λαούς της Βαλκανικής.

Ακολουθεί διάλογος-συζήτησης μεταξύ των Παν. Μπούμη και Ε. Χρυσού «περί των εξωκατακοι(η)λών αρχόντων δηλ. των βασιλικών αξιωματούχουν, οι οποίοι εργάζονται ‘έξω’ της βασιλικής Αυλής.

Τέλος γίνεται μια βιβλιοκριτική 13 σημαντικών βιβλίων καθώς και στα Χρονικά γίνεται αναφορά στο νέο καθεστώς της Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής στη Γαλλία και στο 20^ο Διεθνές Συνέδριο των Παλαιοκαθολικών.

Κληρονομία, Τόμος 4, Τεύχος Α’, Ιανουάριος 1972,  σσ. 227

Στο Τεύχος αυτό της Κληρονομίας περιλαμβάνονται εννέα (9) Μελέτες, 2 Βιβλιοπαρουσιάσεις και τα Χρονικά.

ΟMetrop. StylianosHarkianakis στην παρούσα μελέτη (γερμανιστί) για την Ανάσταση του Χριστού και την Εκκλησία δεν προσπαθεί, όπως και ο ίδιος σημειώνει να απαντήσει σε ερωτήματα τα οποία τίθεται από την Εξηγητική και την Απολογητική αλλά να απαντήσει στα ερωτήματα: 1) κατά πόσο η περί της αναστάσεως πίστη αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της χριστολογικής διδασκαλίας της Εκκλησίας και 2) κατά πόσο η ανάσταση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σωτηριολογικής διδασκαλίας της Εκκλησίας.

Ο ιερομόναχος Α. Ραντοσάλβλιεβιτς μελετά τη σημασία της «ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ» για την Εκκλησία αναλύοντας τρία σημεία: 1) τη σημασία της Παράδοσης για την ίδια την Εκκλησία, 2) Ο φύλαξ της Παράδοσης είναι η ίδια η Εκκλησία και 3) το κριτήριο της Παράδοσης είναι η ίδια η Εκκλησία και η Εκκλησία είναι ένας θεοσύστατος Οργανισμός, όπου ο Χριστός «χθες και σήμερον» ο ίδιος.

Ο Παν. Χρήστου ερευνά τη διαφορετικότητα της διδασκαλίας του Γρηγορίου Νύσσης για τον άνθρωπο. Διαφέρει κατά πολύ από τους άλλες πατέρες και τούτο το πράττει έχοντας γνώση της ανάλυσης, η οποία δεν αποσκοπεί σε μια νέα ερμηνεία του ανθρωπολογικού δόγματος αλλά «γύμνασμα του νου».

OC. Tsispanlis στην παρούσα μελέτη (αγγλιστί) δεν αρκείται απλώς σε μια ανάλυση και ερμηνεία της «Έκθεσης της Βασιλείου Τάξεως» του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου αλλά μελετά σε βάθος τις βασιλικές στέψεις και άλλες συναφείς τελετές καθώς και τη σημασία τους για την περίοδο από τον 5^ο μέχρι τον 10^ο αιώνα.

OC. Constantelos ερευνά τα σημεία εκείνα που κατέληξαν στην αγιοποίηση του αυτοκράτορα Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατατζή, βασιλέα της Αυτοκρατορίας της Νικαίας ( 1222-1254). Εάν και κατά τους επικριτές του υπήρξε ανεξάρτητος και απειθής προς την διοικούσα Εκκλησία εντούτοις ο λαός του απέμεινε την μεγίστη αξία που στηρίζεται κυρίως στο φιλανθρωπικό του έργο.

OH.M. Hagen μελετά (γερμανιστί) τη σημασία του χειρογράφου για την «Κύρου Ανάβαση» του Ξενοφώντα στον Κώδικα Βλατάδων 36, του 14^ου αιώνα. Ο ερευνητής θεωρεί το χειρόγραφο αυτό πολυτιμότερο από αυτό που υπαρχει στον Κώδικα Parisinus 1640.

OE. Lamberzπροσπαθεί (γερμανιστί) να διερευνήσει την πορεία και την  κατάληξη 33 ελληνικών χειρογράφων του Δόκτορος Micon, θεολόγου καθηγητού της Βαρκελώνης, το 1582.

OR. Hübner προσπαθεί (γερμανιστί) να μελετήσει μια νέα ερμηνεία για την ενσάρκωση του Λόγου του Θεού του Απολλυνάριου Λαοδικείας.

Τέλος, ο Μητρ. Στ. Χαρκιανάκης κάνει μερικές επισημάνσεις ως προς τις χρήσεις όρων και φράσεων που υποδηλώνουν την ανακολουθία τους σχετικώς με την Ορθόδοξη εκκλησιαστική φιλολογία.

Στο τέλος, μετά την παρουσίαση σημαντικών βιβλίων της εποχής ενώ στα Χρονικά γίνεται η παρουσίαση γεγονότων όπως το ιστορικό της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και τα Διεθνή Συνέδρια Πατερικών και Βυζαντινών Μελετών.

Κληρονομία, Τόμος 4, Τεύχος Β΄, Ιούλιος 1972, σσ. 466

Το Τεύχος αυτό περιλαμβάνει οκτώ (8) Μελέτες, Βιβλιοπαρουσιάσεις και το Χρονικό. Αποτελεί δε Μνημόσυνον εις τον Πατριάρχην Αθηναγόραν Α’.

Ο Θ. Ζήσης αναλύει τις θέσεις του Πλάτωνος «περί εσχατολογίας» στον ιστορικό Ευσέβιον Καισαρείας. Μέσα από τις ποικίλες προσεγγίσεις του θέματος ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε στον Πλάτωνα μια διπλή εσχατολογική προοπτική: α) την αιωνιότητα κολάσεως και αμοιβής και β) την περιοδική εκλογή νέων τρόπων ζωής.

OE. Chrysos μελετά (γερμανιστί) την περί της γνησιότητας της Επιστολής του Θεοδοσίου προς τον Ονώριον. Σύμφωνα με την μελέτη αυτή στη Συλλογή Θεσσαλονίκης, είναι πιθανό να αλλοιώθηκε, ώστε να εξοστρακίσει το διάταγμα του 421 και να δικαιολογηθεί η ανάμειξη της Ρώμης εις το Ανατολικό Ιλλυρικό.

OH. Petzold περιγράφει (γερμανιστί) τους στυλίτες μοναχούς, μια ακραία μορφή άσκησης, την οποία δημιούργησε ο συριακός μοναχισμός κατά τον πέντε αιώνα. Οι Στυλίτες προσπάθησαν να εφαρμόσουν με αυστηρότητα την αρχή της μονιμότητας του τόπου της διαμονής.

OR. Schiefferσυμπληρώνει (γερμανιστί) παλαιότερο άρθρο του περί της παράδοσης της «Ομολογίας της Ορθής πίστης» του Ιουστινιανού, το οποίο δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό Κληρονομία 3(1971)285-302.

Ο Βασ. Φανουργάκης μελετά τους Προς Ακίνδυνον Αντιρρητικών λόγων του αγίου  Γρηγορίου Παλαμά. Εξετάζει την Ομιλία προς την Σύνοδον, Λίβελλος, περί χάριτος, περί ενεργείας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα τα συγγράμματα αυτά μπορεί να συγκαταλέγωνται μεταξύ των άλλων έργων του Ακινδύνου, τα οποία σώζονται μέσω της χειρογραφικής παράδοσης.

Η Κ. Μητσάκη ερευνά ένα είδος παραυμνογραφίας που παρατηρείται στους τελευταίους κυρίως αιώνες στο Βυζάντιο. Είναι η εμφάνιση παρωδιών των μορφών λειτουργικής ποίησης. Με τον όρο «παρωδία» δεν νοείται μόνον η σάτιρα αλλά η χρήση των ιερών μορφών για σκοπούς αλλότριους προς τη λειτουργική πράξη, όπως π.χ. η συγγραφή διαφόρων διδακτικών ποιημάτων.

OG. Stathis μελετά (ιταλιστί) τα αλφαβητικά συστήματα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την γραφή της Βυζαντινής Μουσικής την περίοδο 1790-1850. Το ειδικό αυτό άρθρο περιλαμβάνει και σχετικό Παράστημα με πλούσια παραδείγματα.

Τέλος, ο Μητρ. Μιλητουπόλεως Στυλιανός εξετάζει το ρόλο του αγίου Πνεύματος στη ζωή της Εκκλησίας. Το κείμενο αυτό αποτέλεσε και την επίσημο απάντηση των Ορθοδόξων με τον διάλογο με τους Αγγλικανούς στο ίδιο θέμα.

Ακολουθεί πλούσια βιβλιοκριτική καθώς και ένα σημαντικό Χρονικό του κ. Βασ. Σταυρίδη σχετικό με την προσωπικότητα του Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα Α’.