~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

The site is under upgrade.

Αναλόγιον, Ελληνική διανόηση και Ορθοδοξία, τχ. 6 (2003), σσ. 162.

          Το 6ο τχ. του περιοδικού Αναλόγιον, τριμηνιαίας έκδοσης της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, έχει ως κύριο θέμα τις σχέσεις της ελληνικής διανόησης στο παρελθόν και το παρόν με την Ορθοδοξία και την Εκκλησία. Στο προλογικό σημείωμα παρέχεται ένας εισαγωγικός προβληματισμός στο αφιέρωμα του τεύχους, το οποίο κοσμείται εικαστικά με έργα του Μάριου Σπηλιόπουλου.

Στο δοκίμιο με τίτλο «Αρχαιοελληνική διανόηση και πατερική θεολογία» ο Θεόφιλος Αμπατζίδης εξετάζει τις επιδράσεις, συγκλίσεις και αποκλίσεις, εκατέρωθεν, μεταξύ των πνευματικών μεγεθών του χριστιανισμού και του ελληνισμού στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες διαμόρφωσης της κλασικής θεολογίας των πατέρων, ιδιαίτερα στην κοσμολογία, την ανθρωπολογία και την θεολογία.

Την αμοιβαία καχυποψία, την άγνοια και την απουσία ενός κλίματος σοβαρού και επιστημονικού διαλόγου εντοπίζει ο Νίκος Ματσούκας ως στοιχεία των σχέσεων νεοελληνικής διανόησης και θεολογίας από το 17ο αι. κ.εξ., οπότε και διαπιστώνει «ρηγματώσεις» στην ελληνική πολιτισμική ζωή, αλλά επίσης αναγνωρίζει και αξιοθαύμαστη αφομοίωση στοιχείων της Ορθοδοξίας στο έργο δημιουργών, τουλάχιστον του 20ου αι., καθώς επίσης και τις αδυναμίες μιας ομολογιακής επιστημονικής θεολογίας.

Στην ιδιαίτερη περίπτωση των σχέσεων της αριστερής διανόησης και της ορθοδοξίας επικεντρώνεται ο Γιώργος Καραμπελιάς, αφού κάνει μια συνοπτική αναδρομή στην ιστορία και την πνευματική πορεία του ελληνισμού από τον 11 αι. κ.εξ., ενώ ο Χρήστος Αθ. Τερέζης εξετάζει τη θρησκειοφιλοσοφική πλευρά του έργου του Ευαγγέλου Παπανούτσου, τις θεωρητικές του προσεγγίσεις πάνω στην πίστη και την γνώση, την έννοια των θρησκευτικών αληθειών και του Θεού, τις σχέσεις θρησκείας και ιστορίας, αποκάλυψης και εκκλησίας.

Την εκκοσμίκευση, θρησκευτική και εκσυγχρονιστική, εντοπίζει ως πρόβλημα της Εκκλησίας στο παρόν ο Δημήτρης Κοσμόπουλος, ενώ ο μεταπρατικός ετεροκαθορισμός ταλανίζει κατ’ αυτόν την ελληνική διανόηση. Η τέχνη αντίθετα χαρακτηρίζεται ως «ό,τι ειλικρινέστερο διαθέτουμε ως συλλογικό υποκείμενο», και μ’ αυτήν πρέπει να διαλεχθεί ο εκκλησιαστικός χώρος υπερβαίνοντας τις αγκυλώσεις του.

Ο Γιώργος Θ. Χατζηιακώβου πραγματοποιεί μια ανασκόπηση στις ζυμώσεις και τις πολιτισμικές οσμώσεις που κυοφορήθηκαν με κέντρο την Χριστιανοσοσιαλιστική Σπουδαστική Κίνηση και τη δραστηριοποίηση των χριστιανών στην κοινωνία, ενώ διαπιστώνει στο παρόν μια τελμάτωση και αδιαφορία από τον εκκλησιαστικό χώρο για μείζονα ζητήματα εμπλοκής στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Στην εσχατολογική ταυτότητα της Εκκλησίας εντοπίζει ο π. Εμμανουήλ Κλάψης το κριτήριο το οποίο οφείλει να καθορίζει την κοινωνική μαρτυρία της, ενώ ο Ι.Α. Νικολαΐδης σε ένα εκτενές δοκίμιο διερευνά την πίστη και το χριστιανικό βίωμα στην νεοελληνική ποίηση.

Ακολουθεί συνέντευξη που πήρε ο συνεργάτης του περιοδικού Σωτήρης Γουνελάς από τον Κώστα Γεωργουσόπουλο και στη συνέχεια, στην ενότητα του περιοδικού θεολογικά δοκίμια, φιλοξενούνται δύο μελέτες: η πρώτη είναι του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, στην οποία εξετάζεται θεολογικά η αναγκαιότητα σύνθεσης της χριστολογίας και της πνευματολογίας στο επίπεδο της εκκλησιολογίας και οι επιπτώσεις της συνθέσεως στους εκκλησιαστικούς θεσμούς˙ και η δεύτερη, του Σταύρου Γιαγκάζογλου, έχει ως τίτλο «Πρωτολογία και εσχατολογία» και αναλύει συνοπτικά τη θεολογία του Ωριγένη ως εκείνη η οποία άνοιξε το δρόμο για μια πιο ώριμη συνάντηση του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό στην μετά από αυτόν Αλεξανδρινή Σχολή, στην πατερική θεολογία του 4ου αι., στους Καππαδόκες πατέρες κ.εξ.

Το περιοδικό συμπληρώνεται από τη συνήθη ύλη, Ανθολόγιο ποιητών, Συναξάριον, Ιδιόμελα, Σχόλια επίκαιρα και ανεπίκαιρα και Βιβλιοστάσιον

Search

new summaries

Adamtziloglou Evanthia - Woman in the Theology of Saint Paul A Hermeneutical Analysis of A Cor

Evanthia Adamtziloglou, Women in the Theology of Saint Paul. A Hermeneutical Analysis of A Cor. 11, 2-16 (Ph.D. Thesis), Academic Register of the Department of Theology, of the Theological School,...

Savvas Agouridis (ed), Orthodox Spirituality. Chistianity – Marxism

Savvas Agouridis (ed), Orthodox Spirituality. Chistianity – Marxism, Thessaloniki Theologians’ Seminar no. 2, Thessaloniki 1968, 244 pages. The 2nd volume of the “Thessaloniki Theologians’ Seminar” is divided in two parts....

Agouridis Savvas (ed), What is the Church

Agouridis Savvas (ed), What is the Church, Thessaloniki Theologians’ Seminar no. 3 (reprinted from the journal “Gregorios Palamas”, issue 606-607 of year 1968),  Thessaloniki 1968, 126 pages. The 3rd volume...

Anastasiou Ioannis (ed.) Tradition and Renewal in the Church

Anastasiou Ioannis (ed.) Tradition and Renewal in the Church, Thessaloniki Theologians’ Seminar, no. 6, “Gregorios Palamas” journal publication, Thessaloniki 1972, 206 pages. The 6th volume of “Thessaloniki Theologians’ Seminar” contains...

Charalambos Atmatzidis, Eschatology in the 2nd Epistle of Peter

Charalambos Atmatzidis, Eschatology in the 2nd Epistle of Peter, Pournaras Press, 2005, pages 349. The study of Charalambos Atmatzidis deals with the eschatological perceptions of Peter’s 2nd Epistle. From the...