~ Ορθόδοξη Θεολογική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ι.Μ.Δ. ~

Η ιστοσελίδα βρίσκεται υπό αναβάθμιση.

Σύνορο 35 Φθινόπωρο 1965

Σύνορο, Η αθεΐα στον σύγχρονο κόσμο, τχ. 35 (1965), σσ. 74

Πέντε δοκίμια σχετικά με τον σύγχρονο αθεϊσμό δημοσιεύονται στο τεύχος αυτό του Συνόρου. Μερικές θεολογικές ρίζες του φαινομένου της σύγχρονης αθεΐας δηλαδή αλλοιώσεων του χριστιανισμού -και ειδικά την εμφάνισή του ως θρησκείας του νόμου και της τιμωρίας- οι οποίες ταυτίστηκαν με αυτόν στην συνείδηση αρκετών διανοουμένων και τους οδήγησαν μακριά από την πίστη αναζητεί ο OlivierClementστο δεύτερο μέρος υπό τον τίτλο «Ο αθεϊσμός, ένα μέσο εξαγνισμού;» του ειδικά γραμμένου για το περιοδικό δοκιμίου του «Το σύμπλεγμα του σαδιστή πατέρα».

Η Ντίνα Κουρούκλη στο δεύτερο δοκίμιο «Σύγχρονες απόψεις για τον αθεϊσμό» ασχολείται με τις αιτίες και φανερώσεις του σύγχρονου αθεϊσμού όπως της αδυναμίας ορθής κατανόησης της ρίζας (ουσίας) του θρησκευτικού φαινομένου, της αδιαφορίας του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι στα θεμελιώδη ερωτήματα περί της ανθρώπινης ύπαρξης και η γενικότερη αντιμετώπισή της με μια χαρακτηριστική ελαφρότητα, της απογοήτευσης από την αλλοιωμένη θρησκευτικότητα που οδηγεί στην άρνηση και τον αγνωστικισμό (Sartre). Στο τέλος του εξαιρετικού δοκιμίου της η συγγραφέας εντοπίζει τη λύση στην προσωπική αναζήτηση και εύρεσης της αλήθειας από τον σύγχρονο άνθρωπο αντί της παθητικής προσμονής για αποδοχή του οποιουδήποτε «έξωθεν» προσφερόμενου, έστω και αληθινού λόγου περί αυτής.

Με την θεολογία της κολάσεως και την πτώση όπως φανερώνεται κυρίως στην σύγχρονη δυτική τέχνη ασχολείται στο τρίτο δοκίμιο του αφιερώματος ο Χρ. Γιανναράς. Η σύγχρονη τέχνη, ένας θρήνος της στέρησης του σύγχρονου ανθρώπου από την απουσία του Θεού αντιμετωπίζεται στο κείμενο αυτό ως θετικό σημείο σε σχέση με την χριστιανική ηθικολογία για μια νέα φανέρωση του προφητικού λόγου που βρίσκεται σε χρόνια κρίση.

Ο Π. Ευδοκίμωφ στο επόμενο δοκίμιο αποπειράται μια ανίχνευση της φιλοσοφικής αδυναμίας να ολοκληρώσει μια θεωρία της αθεΐας. Παρότι η φιλοσοφία αποτελεί τον χώρο γέννησης και έκφρασης του αθεϊστικού λόγου στην πραγματικότητα δεν τεκμηριώνει την άρνηση της πίστης στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου συστήματος αλλά βασίζεται στην φιλοσοφική αντιμετώπιση κοινωνιολογικού χαρακτήρα φαινομένων που απέχουν πολύ από την αληθινή πίστη. Η έξοδος στον προβληματισμό του Ευδοκίμωφ πάνω στις αιτίες του σύγχρονου αθεϊσμού και του εδάφους στο οποίο στηρίζονται οι μορφές του συνοψίζονται στην φράση του « Ο μεγάλος κίνδυνος για τον χριστιανισμό σήμερα δεν προέρχεται ίσως από τον αθεϊσμό αλλά από την άγνοια, την αδιαφορία, την μετριότητα των χριστιανών».

Την αθεΐα ως ενδοεκκληστιαστικό ζήτημα, μιας και παρουσιάζεται εκεί που υποχωρεί και παραθεωρείται το εκκλησιαστικό κριτήριο της αλήθειας προς όφελος της «θρησκευτικότητας», εξετάζει στο σύντομο τελευταίο κείμενο του αφιερώματος ο ΜartinJordan. Συνοψίζει θα λέγαμε την θεώρηση της αθεΐας από το σύνολο των  δοκιμιογράφων του τεύχους οι οποίοι αναφέρονται στο φαινόμενο του σύγχρονου αθεϊσμού  ως αυτό να αποτελεί την αναγκαστική παρουσία ενός λόγου προκειμένου να καλυφθούν οι αδυναμίες μιας φιλοσοφικής παραδοχής στην ύπαρξη ενός θεού και της απουσίας των όρων θεωρίας του αποκαλυπτόμενου διαρκώς Θεού «εν εκκλησία».

Το τεύχος συμπληρώνουν, ένα ενδιαφέρον οδοιπορικό του Νίκου Ζία στους ναούς της Σερβίας τους οποίους εξετάζει από την άποψη της αρχιτεκτονικής και εικονογραφίας τους, δύο λογοτεχνικά σημειώματα της Ε. Δαμβουνέλη, ένα αυτοβιογραφικό κείμενο του Φ. Κόντογλου με αφορμή την κοίμησή του (1965), δύο ποιήματα του νυν Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού Χαρκιανάκη και ένα διήγημα του Ματθ. Μουντέ. Η μόνιμη στήλη Σχόλια στην Επικαιρότητα με αναφορές σε νέες εκδόσεις, αλληλογραφία και σχολιασμό άρθρων παρελθόντων τευχών κλείνει το τεύχος.

Αναζητηση