~ Ορθόδοξη Θεολογική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ι.Μ.Δ. ~

Η ιστοσελίδα βρίσκεται υπό αναβάθμιση.

Μαρτζέλος, Γεώργιος Δ. Ουσία και Ενέργειαι του Θεού κατά τον Μέγαν Βασίλειον

Γεωργίου Μαρτζέλου, «Ουσία και ενέργιαι του Θεού κατά τον Μέγαν Βασίλειον. Συμβολή εις την Ιστοροδογματικήν διερεύνησιν της περί ουσίας και ενεργειών του Θεού διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας», Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., Παράρτημα αριθμ. 38, 27ου τόμου 1982, Θεσσαλονίκη 1984, σελ. 205.

            Είναι ιστορικά αναντίρρητο ότι μόνο λίγοι από τους Πατέρες της Εκκλησίας συνέβαλαν τόσο αποφασιστικά στην ανάπτυξη του Ορθόδοξου δόγματος όσο ο Μέγας Βασίλειος. Ιδιαίτερα δε η συμβολή του στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του Τριαδικού δόγματος προσείλκυσε το ενδιαφέρον όχι μόνον ορθοδόξων αλλά και ρωμαιοκαθολικών και προτεσταντών θεολόγων. Παρόλα αυτά η σημασία της διακρίσεως μεταξύ ουσίας και ενεργειών του Θεού στο έργο του δεν αναλύθηκε αρκετά και είναι αυτό το κενό που προσπαθεί να καλύψει η έρευνα του Γεωργίου Μαρτζέλου.

            Μετά τη σύντομη εισαγωγή στην οποία ο συγγραφέας δίνει τις σύγχρονες του θεολογικές απόψεις και τάσεις για το θέμα, τονίζει ότι αναλύει στην εργασία του την οντολογική και γνωσιολογική σημασία της μεταξύ της ουσίας και ενεργειών διακρίσεως, καθώς επίσης και την καθοριστική σπουδαιότητα της για την περί θείων ονομάτων διδασκαλία του Μ. Βασιλείου.

            Η διαπραγμάτευση του θέματος γίνεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για το ακατάληπτο της ουσίας και των υποστατικών ιδιωμάτων του Θεού σε αντίθεση με τις σχετικές κακοδοξίες των Ευνομιανών.

            Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η έννοια της διάκρισης ουσίας και ενεργειών στο Θεό και η σχέση της διάκρισης αυτής προς τη διάκριση της ουσίας και των υποστάσεων του.

            Στο τρίτο κεφάλαιο διερευνάται η σημασία των ενεργειών του Θεού για τη γνώση του και ο χαρακτήρας των τριών θείων υποστάσεων, όπως προκύπτει και καθορίζεται από τις ενέργειες τους.

            Τέλος στο τέταρτο κεφάλαιο αναπτύσσονται οι συνέπειες της διάκρισης ουσίας και ενεργειών του Θεού για την προέλευση και τη σημασία των θείων ονομάτων.

            Η εργασία κλείνει με επίλογο όπου ο συγγραφέας μεταξύ των άλλων τονίζει ότι η περί ουσίας και ενεργειών του Θεού διδασκαλία του Μ. Βασιλείου δεν αποτελεί καρπό φιλοσοφικού στοχασμού, αλλά συνέχεια της βιβλικής και της πριν από αυτόν πατερικής παράδοσης, την οποία αναπτύσσει από άποψη οντολογική και γνωσιολογική μέσα στο πλαίσιο της θεολογικής του αναμέτρησης με τους Ευνομιανούς και τους Πνευματομάχους της εποχής του.

             Ακολουθεί περίληψη στα αγγλικά, πλούσια βιβλιογραφία και ευρετήριο ονομάτων και πραγμάτων.

           

Αναζητηση