Δημήτριος Κ. Πασσάκος, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη, 2001, σσ. 198.
Συνδετικός ιστός, ο οποίος χαρακτηρίζει την παρούσα συλλογή βιβλικών μελετών, είναι η εφαρμογή της κοινωνιολογικής μεθόδου ερμηνείας των κειμένων της Καινής Διαθήκης.
Στο εκτενές εισαγωγικό κεφάλαιο εξετάζεται η ιστορική εμφάνιση και ανάπτυξη της κοινωνιολογικής μεθόδου ερμηνείας των βιβλικών πηγών της χριστιανικής πίστης, η οποία και ακολούθησε, από τη δεκαετία του 1970 κ. εξ., τις ήδη κραταιωμένες ιστορικοφιλολογική, μορφοϊστορική, καθώς και τη μέθοδο της τελικής σύνταξης και έκδοσης των κειμένων. Δίνεται έμφαση στον δυναμισμό τον οποίο προσλαμβάνει η βιβλική ερμηνευτική με την εφαρμογή της νέας αυτής μεθόδου και αναφέρεται ακροθιγώς το έργο των πρωτοπόρων εισηγητών της μεθόδου (G. Theissen, W.A. Meeks, A. Schreiber, B.J. Malina κ.ά). Επίσης, ερευνάται η υιοθέτηση χρήσιμων ευριστικών εργαλείων και μεθοδολογικών οπτικών προερχόμενων από την κοινωνική ή πολιτιστική ανθρωπολογία.
Στο επόμενο κεφάλαιο ο συγγραφέας διαπραγματεύεται τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις της εντολής του βιβλίου της Αποκαλύψεως για αποχή από τη βρώση ειδωλοθύτων. Στο τρίτο κεφάλαιο, η κοινωνιολογική μέθοδος ερμηνείας εφαρμόζεται στο ευαγγέλιο και κατά συνέπεια στην κοινότητα του αποστόλου Ματθαίου, η οποία βρίσκεται σε μια κατάσταση μετάβασης από την αρχική αγροτική φάση των χριστιανικών κοινοτήτων όπου επικρατεί το ιουδαιοχριστιανικό στοιχείο στην αστική φάση όπου οι ελληνιστές πιστοί αλλάζουν τα κοινωνικά δεδομένα και προκαλούν για νέες θεολογικές προσεγγίσεις.
Ακολουθεί εκτενής μελέτη-σχόλιο πάνω στον συμβολισμό της τροφής και την κοινωνική σημασιοδότηση των διατάξεων περί «καθαρότητας» στην ιουδαϊκή παράδοση, στα προβλήματα τα οποία έθεσαν οι συγκεκριμένες πρακτικές ενώπιον των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων καθώς και στην υπέρβασή τους με το οικουμενικό και εσχατολογικό άνοιγμα του Χριστιανισμού. Αξιοποιούνται εδώ κλασικές μελέτες της πολιτισμικής ανθρωπολογίας (MaryDouglas και EdmondLeach) για την κοινωνική διάσταση της περί καθαρότητας νομοθεσίας.
Σε δύο επίπεδα, θεολογικό και πολιτισμικό-ανθρωπολογικό, δομείται και το επόμενο κείμενο, το οποίο αφορά στο μυστήριο της Μετανοίας στην Ορθόδοξη Παράδοση. Αρωγή εκ μέρους της ανθρωπολογίας αντλείται από την θεματοποίηση και την εννοιολόγηση του τελετουργικού στις πρωτόγονες κοινωνίες (διαβατήριες, ευλάβειας, ενδυνάμωσης), ώστε να αρθρωθεί μια θεολογία της μετάνοιας στη βάση μιας λατρείας κοινοτικού-ευχαριστιακού και όχι δικανικού χαρακτήρα.
Στο έκτο κείμενο του τόμου, οι δύο προς Θεσσαλονικείς επιστολές του αποστόλου Παύλου και το υπαρξιακό για τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες θέμα της «καθυστέρησης της Παρουσίας» του Κυρίου δίνουν στο συγγραφέα την αφορμή για να αναπτύξει και να σχολιάσει τις ποικίλες απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν στο ζήτημα της περί εσχάτων διδασκαλίας από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες και τους θεολόγους τους, ιδιαίτερα από τον Παύλο, και να δώσει έμφαση στην αυθεντική εσχατολογική παρουσία της εκκλησίας ιεραποστολικά εντός της ιστορίας.
Η συλλογή αυτή μελετών κατακλείεται με έναν ερμηνευτικό σχολιασμό της παραβολής του «μεγάλου δείπνου» (Λουκ., 14,15-24), η οποία, ενώ κατά τον συγγραφέα παραπέμπει στο κοινωνιολογικό συμφραζόμενο των σχέσεων «πάτρωνα-προστατευόμενου», ανατρέπει τις παραδοσιακές σχέσεις, καθώς αντικαθιστά τις σχέσεις ανταποδοτικότητας με την αναδιανομή των αγαθών προς τους μη έχοντες. Το όλο θέμα εντάσσεται στην θεολογική στρατηγική του Λουκά υπέρ μιας Ευχαριστίας, στην οποία συμμετέχουν αδιακρίτως εξ Ιουδαίων και εξ Εθνών χριστιανοί.