~ Ορθόδοξη Θεολογική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ι.Μ.Δ. ~

Η ιστοσελίδα βρίσκεται υπό αναβάθμιση.

Αναλόγιον 5

Αναλόγιον, Τέχνη και Λατρεία, τχ. 5 (2003), σσ. 175.

        Το 5ο τχ. του περιοδικού Αναλόγιον, τριμηνιαίας έκδοσης της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, έχει ως κύριο θέμα τις σχέσεις της τέχνης και της λατρείας στο εκκλησιαστικό παρελθόν αλλά και τις αναγεννητικές προτάσεις για το παρόν. Στο προλογικό σημείωμα παρέχεται ένας εισαγωγικός προβληματισμός στο αφιέρωμα του τεύχους, το οποίο κοσμείται εικαστικά με έργα του Νικολάου Μαστερόπουλου.

Στο πρώτο δοκίμιο ο Πέτρος Βασιλειάδης εντοπίζει τα ιδεολογικά αίτια των αντιδράσεων εναντίον του αιτήματος της λειτουργικής αναγεννήσεως της ορθόδοξης Εκκλησίας στην ατομοκεντρική θεώρηση της λατρείας και στην εσφαλμένη θεώρηση της εσχατολογίας. Θεωρεί τη λειτουργική αναγέννηση θεολογικό και εκκλησιολογικό πρόταγμα, το οποίο οδηγεί στην πλήρη και ισότιμη συμμετοχή του λαού στη ζωή της Εκκλησίας ως πρώτιστα ευχαριστιακής συνάξεως, όπου αντανακλάται η τριαδική ζωή ισότητας και αδελφοσύνης και υπερβαίνεται το ιστορικό και κοινωνικό κακό.

Ο Δημήτριος Δ. Τριανταφυλλόπουλος από την πλευρά του ανθολογεί πληθώρα παραχαράξεων στη λατρεία και την τέχνη της Εκκλησίας, αναζητώντας παράλληλα το αυθεντικό εσχατολογικό νόημα της παραδόσεως, ενώ ο Δημήτριος Γ. Μαυρόπουλος, στο άρθρο του «Θέση και περιεχόμενο του κηρύγματος», παρακολουθεί ιστορικά την έκπτωση του κηρύγματος από αναγγελία της Ανάστασης και της έλευσης της Βασιλείας σε απλή «ομιλία» με ηθικοκοινωνικά χαρακτηριστικά.

«Η λύση στα λειτουργικά μας προβλήματα είναι συνυφασμένη με … τη λύση της πολύπλευρης κρίσης στο θεολογικό, τον εκκλησιαστικό και ευρύτερα τον πολιτιστικό/υπαρξιακό μας ορίζοντα», είναι η κεντρική θέση του π. Γεωργίου Μπασιούδη.

Στο άρθρο του με τίτλο «Η πρόσληψη του κόσμου ως στοιχείο της φιλοκαλικής παράδοσης της Εκκλησίας», ο Γιώργος Φουστέρης διαπιστώνει πως η σύγχρονη εκκλησιαστική τέχνη εκφράζει την απομόνωση της εκκλησίας από το πολιτισμικό της περιβάλλον, κάτι που δεν συνέβαινε στο βυζαντινό παρελθόν, όπου οι κώδικες αυτής της τέχνης ήταν κοινοί τόσο στην εκκλησιαστική όσο και στην κοσμική της έκφραση.

Σε μια εκτενή λειτουργιολογική μελέτη ο Παναγιώτης Σκαλτσής πραγματεύεται την Εκκλησία ως λαό του Θεού και «πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου» Χριστού, εκφράζοντας τη θεανθρώπινη ενότητα όπου όλοι, κληρικοί και λαϊκοί, συνεχίζουν, αυξάνουν και επεκτείνουν ευχαριστιακά την Ενσάρκωση.

«Σκηνοθετημένη» χαρακτηρίζει την παραδοσιακότητα των σύγχρονων «βυζαντινόμορφων» ναών ο Ιωσήφ Ροηλίδης, πιστεύοντας πως δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την βυζαντινή ναοδομία, τις βασικές αρχές της οποίας εκθέτει αδρομερώς. Ο π. Νεκτάριος Πάρης, σε ένα επίσης λειτουργικό αλλά και ιστορικό και θεολογικό άρθρο, εκθέτει τα σχετικά με τις «εκφωνήσεις» στη Θεία Λειτουργία.

Πληθώρα ιστορικών, θεωρητικών και βιωματικών στοιχείων για τη μουσική της ορθοδόξου ανατολικής Εκκλησίας περιέχει η συνέντευξη που πήρε ο συνεργάτης του περιοδικού Θανάσης Νευροκοπλής από τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη Λεωνίδα Αστέρη.

Στην ενότητα του περιοδικού θεολογικά δοκίμια φιλοξενούνται δύο μελέτες: η πρώτη του Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Αμβρόσιου Γιακαλή, που ενδιατρίβει στη θεολογία της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου (Νίκαια, 787) και η δεύτερη με τίτλο «Οντολογικές και κοσμολογικές συναντήσεις φυσικών επιστημών και Θεολογίας» του π. Νικολάου Λουδοβίκου, όπου διαπιστώνεται πως η σύγχρονη επιστήμη έχει διαφύγει από τη μήτρα της παραδοσιακής δυτικής μεταφυσικής παράδοσης και εκπέμπει προκλήσεις γόνιμου φιλοσοφικού διαλόγου με την παράδοση του ανατολικού ορθόδοξου Χριστιανισμού.

Το περιοδικό συμπληρώνεται από τη συνήθη ύλη, Ανθολόγιο ποιητών, Συναξάριον, Ιδιόμελα, Σχόλια επίκαιρα και ανεπίκαιρα και Βιβλιοστάσιον.

Αναζητηση