~ Ορθόδοξη Θεολογική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ι.Μ.Δ. ~

Η ιστοσελίδα βρίσκεται υπό αναβάθμιση.

Σύνορο 39 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος 1966

Σύνορο, Ορθοδοξία και νεοελληνική ζωή, τχ. 39 (1966), σσ. 83 (163-246)

Με δύο σημειώματα σχετικά με την εκδημία του Γ. Θεοτοκά, το πρώτο του Αγ. Κουρτέση και το δεύτερο του Χ. Γιανναρά ανοίγει το 39ο τεύχος του Συνόρου. Ο Γ. Θεοτοκάς, συνεργάτης του περιοδικού και από τα μεγαλύτερα πνευματικά αναστήματα του τόπου μας υπήρξε ο άνθρωπος που αναζήτησε την αυτοσυνειδησία του νέου ελληνισμού στις πηγές της ορθόδοξης παράδοσης.

Και η απώλειά του σημάδεψε αρνητικά την έκδοση του περιοδικού.

Ο Τάσσος Ζαννής στην συνέχεια του τεύχους αναφέρεται στο έργο του τότε πρόσφατα χειροτονημένου π. Κάλλιστου (Τιμόθεου) Ware το σχετικό με τον χιώτη γιατρό και «απολογητή» της ορθοδοξίας Ευστράτιο Αργέντη. Ο Ζαννής παρουσιάζει στους αναγνώστες του συνόρου την συστηματική εργασία του π. Καλλίστου πάνω στον Αργέντη η οποία εκτός των σημείων τα οποία φωτίζει σχετικά με τον ίδιο προσφέρει και μια εικόνα του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού κατά τον 18ο αι.

Ο Χ. Γιανναράς στο επόμενο δοκίμιο του τεύχους ασχολείται με την έννοια του «λαού του Θεού» στον Μακρυγιάννη. Παρατηρώντας αρχικά στο κείμενό του ο Γιανναράς την πορεία της έννοιας αυτής στον Ισραήλ, το Βυζάντιο και τον Ντοστογιέφσκι εστιάζει στον Μακρυγιάννη ο οποίος χωρίς να αντιπαλεύει την θρησκεία με την πατρίδα δεν τις κατανοεί ως όρους εθνικού μεσσιανισμού αλλά ως προυποθέσεις υπαρκτικές του ατόμου στα πλαίσια μιας οικουμενικής θρησκευτικής συνείδησης. Μια σύζευξη ταυτότητας και ιδιοπρωσωπίας με την οποία εντάσσεται ο καθένας στο υπερεθνικό σύνολο των χριστιανών.

Με τον γενικό τίτλο «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» δημοσιεύονται στην συνέχεια αποσπάσματα από γνώμες του Τ. Κ. Παπατσώνη για τον μεγάλο Σκιαθίτη και την συμβολή του στην αναγνώριση της οφειλής των ελλήνων στην χριστιανική ανατολή για την διαμόρφωση της ταυτότητας του σύγχρονου έλληνα ορθοδόξου.

Ο Απ. Αλεξανδρίδης στην συνέχεια δημοσιεύει το κείμενό του « ένα φαινόμενο της νεοελληνικής θρησκευτικής ζωής: οι χριστιανικές οργανώσεις» και προσεγγίζει το «καυτό» αυτό θέμα (ιδιαίτερα εκείνη την εποχή) κατ’ αρχήν ιστορικά θεωρώντας τις οργανώσεις ως γέννημα της αδυναμίας της ιδρυματικής εκκλησίας να ακολουθήσει το κύριο θεολογικό και λειτουργικό της έργο αποπροσανατολισμένη από τον εθναρχικό της ρόλο κατά την τουρκοκρατία και αφού αναφερθεί στο αυτοκέφαλο και τον Φαρμακίδη περνάει στον Παπουλάκο για να εντοπίσει στον Κοσμά Φλαμιάτο τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας των οργανωμένων κινήσεων που έμμελε να παίξουν σημαντικό ρόλο στην νεοελληνική ορθοδοξία. Ως δεσπόζουσα όμως μορφή με την οποία μπαίνουμε στην φάση των οργανώσεων ο Αλεξανδρίδης αναφέρει τον Απ. Μακράκη οι μαθητές του οποίου προχώρησαν στην ίδυση των μεγάλων χριστιανικών κινήσεων οργανώσεων (π.χ. Ζωή) και των προδρόμων τους (π.χ. Ανάπλασις). Το κείμενο ακολουθεί την πορεία των οργανώσεων από την διάσπαση της Ζωής (σε Ζωή και Σωτήρα) έως και τις «Ορθόδοξες Χριστιανικές ενώσεις νέων και κορασίδων» του π. Μάρκου Τσακτάνη και του Άγγελου Νησιώτη. Το κείμενο δεν διστάζει στο τέλος με τόλμη να αποτιμίσει το θετικό αλλά και αρνητικό έργο και τον ρόλο των χριστιανικών οργανώσεων.     

Ο Ιακ. Μάινας στο επόμενο δοκίμιο του τεύχους «οι δυνατότητες χριστιανικής παρουσίας στην Ελλάδα σήμερα» επιχειρεί να καταγράψει τις αιτίες αδυναμίας (ως βασική θεωρεί την έλληψη γνήσιας χριστιανικής συνείδησης) και να προτείνει λύσεις (το τέλος της αφασίας) για την σχέση χριστιανών και κοινωνίας στην νεώτερη ελλάδα.

Το τεύχος συμπληρώνουν πέντε ποιήματα του Ν. Τριανταφυλλόπουλου ένα απόσπασμα από τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του LeonZander με τίτλο «Εικόνες από την Ελλάδα» και κλείνουν οι μόνιμες στήλες Σχόλια στην επικαιρότητα, βιβλίο και επιστολές.

Αναζητηση