Σύναξη, Αποστολή και Ιεραποστολή στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης, τχ. 78 (2001), σσ. 127.
Το 78ο τεύχος της Σύναξης έχει ως θέμα αφιερώματος την ιεραποστολή με κεντρικό στόχο να ψηλαφίσει το ερώτημα περί των κριτηρίων της ιεραποστολικής παράδοσης και κατά πόσο αυτά κριτήρια σαρκώνονται σήμερα στην ζωή της εκκλησίας. Το αφιέρωμα είναι τριμερές: το πρώτο μέρος είναι κάποια μελετήματα, το δεύτερο μέρος μαρτυρίες από την ιεραποστολική πράξη και το τρίτο μέρος απαντήσεις από ανθρώπους που εργάζονται σε ιεραποστολικό πεδίο πάνω σε ένα ερώτημα που τους έθεσε η Σύναξη.
Το πρώτο κείμενο είναι του Θ. Παπαθανασίου. Θέμα του είναι η κατάδειξη του διχασμού της φύσεως της Εκκλησίας από το θεμελιακό δίπολο της «Αποστολή» -«Ιεραποστολή». Ο συγγραφέας καταδεικνύει ότι αποστολή της Εκκλησίας είναι η πρόσκληση των δεδομένων του ανθρώπου στο Σώμα της και ο προσανατολισμός τους στην εσχατολογική Βασιλεία. Αντιθέτως ο όρος ιεραποστολή πολλές φορές ταυτίζεται με μια πατερναλιστική, φολκλορική και αυτοδοξαστική κατανόηση της Ιεραποστολής ως πολιτογράφησης των «αγαθών αγρίων» στην ελληνοορθοδοξία.
Το επόμενο κείμενο είναι του ιερομόναχου Αντωνίου Ρωμαίου και αναφέρεται στα χαρακτηριστικά που συγκροτούν την ιεραποστολική διακονία της κάθε τοπικής Εκκλησίας. Μέσα σε αυτά τα χαρακτηριστικά σύμφωνα με τον συγγραφέα βρίσκουμε πρόσφορο έδαφος για την αυτογνωσία της Εκκλησίας και τη βελτίωση της εν Χριστώ υπόσταση της.
Το τρίτο κατά σειρά μελέτημα είναι του αρχιμανδρίτη Αμβρόσιου Ζωγράφου στο οποίο γίνεται μια λεπτομερή εξέταση και ανάλυση των μορφωτικών και θεολογικών προϋποθέσεων των ανθρώπων που μετέχουν σε μια ιεραποστολή. Δίνεται μεγάλη σημασία στους παράγοντες προσέγγισης των άλλων πολιτισμών με κεντρικό παράγοντα την γλώσσα επικοινωνίας και τρόπο προετοιμασίας ή αλλιώς όπως το ονομάζει ο συγγραφέας στην ιεραποστολή του ιεραπόστολου.
Στο μελέτημα που ακολουθεί η Ε. Βουλγαράκη-Πισίνα εξετάζει μια άλλη διάσταση της ιεραποστολής που είναι η σχέση της με τον μοναχισμό. Η σχέση αυτή εξετάζεται μέσα από το πρίσμα του δίπολου έρημος και κοινωνία ενώ στο μεγαλύτερο μέρος της μελέτης παρουσιάζεται πώς η σχέση μοναχισμού και ιεραποστολής πήρε σάρκα και οστά στην ζωή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.
Τα επόμενα δύο κείμενα αναφέρονται σε δύο παραδείγματα ιεραποστολών. Το πρώτο κείμενο του π. Κ. Στρατηγόπουλου αναφέρεται στο παράδειγμα του Κογκό. Ο συγγραφέας παρουσιάζει το ζήτημα της σαρκώσεως του Χριστού μέσα σε μία χώρα με πολλές γλώσσες και πολλές φυλές, θέτοντας ως βασικό εργαλείο κατανόησης την επιστημονική προσέγγιση της εθνοιστορίας. Το δεύτερο κείμενο είναι του Σ. Παπαλεξανδρόπουλου και αναφέρεται στο παράδειγμα της δύσκολης υποδοχής του χριστιανισμού στις χώρες της Άπω Ανατολής και ειδικότερα στην Ιαπωνία. Ο συγγραφέας εξηγεί αυτήν την δυσκολία τόσο με πολιτισμικούς λόγους(ιδιότυπη θρησκευτικότητα της περιοχής) όσο και με ιστορικούς λόγους αφού η χριστανική πίστη θεωρήθηκε ως θρησκεία του δυτικού πολιτισμού.
Το πρώτο μέρος του αφιερώματος ολοκληρώνεται με ένα μελέτημα του Π. Βασιλειάδη. Στο μελέτημα αυτό επιχειρείται μια παρουσίαση των προκλήσεων που εμφανίζονται για την ορθόδοξη ιεραποστολή στην σύγχρονη εκκοσμικευμένη και μετανεωτερική εποχή. Ο συγγραφέας με εμβρίθεια και σαφήνεια παρουσιάζει τις εξελίξεις στο χώρο της ιεραποστολής παγκοσμίως, κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Στο τέλος του μελετήματος παραθέτει και κάποιες προτάσεις για την ορθόδοξη ιεραποστολή που συνοψίζονται στους εξής πέντε εγχειρήματα: από-ιδιωτικοποίηση, από-τοπικισμό, από-δογματισμό, απ-ελευθέρωση και από-πατριαρχία.
Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος περιλαμβάνει τρία κείμενα μαρτυρία για το γεγονός της ιεραποστολής σε ξένες χώρες. Η πρώτη μαρτυρία είναι του Μητροπολίτη Κένυας Μακάριου Τηλλυρίδη σε σχέση με το ζήτημα της μετάφρασης των λειτουργικών κειμένων και του Ευαγγελίου στις γλώσσες και τις τοπικές διαλέκτους των διαφόρων φυλών στην Κένυα. Η δεύτερη μαρτυρία είναι του Ηγούμενου της Ι. Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους Αρχιμανδρίτη Γεώργιου σε σχέση με την προσφορά αγιορειτών μοναχών στην ορθόδοξη ιεραποστολή και ιδιαιτέρως δύο μοναχών της μονής του Οσίου Γρηγορίου, του μακαριστού π. Κοσμά Γρηγοριάτη και του π. Μελέτιου Γρηγοριάτη. Η τρίτη μαρτυρία ανήκει στον Ι. Λάππα και περιγράφεται η εμπειρία που αποκόμισε ο συγγραφέας όταν κλήθηκε να διδάξει ορθόδοξη θεολογία στην Αλβανία και στην Νότια Κορέα.
Το τρίτο μέρος του αφιερώματος περιλαμβάνει τις απαντήσεις που δόθηκαν από τρεις ανθρώπους σε ερώτημα που τέθηκε από την Σύναξη σχετικά με την σχέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τα δεδομένα του κάθε εγχώριου πολιτισμού στον οποίο απευθύνεται. Απαντήσεις δόθηκαν από τον Επίσκοπο Νιγηρίας Αλέξανδρο, από τον π. Μιχαήλ Ολέσκα που δραστηριοποιείται στην Αλάσκα και από την μοναχή Νεκταρία που ασκεί ιεραποστολική δράση στην Ινδία.
Το τεύχος συμπληρώνεται με τις μόνιμες στήλες του Διάλογος με τους αναγνώστες και Το βιβλίο.