Σύναξη, Ελευθερία και Φόβος στη Ζωή και τις Δομές της Εκκλησίας, τχ. 82(2002), σσ. 128.
Το 82ο τεύχος της Σύναξης περιλαμβάνει στο κεντρικό του αφιέρωμα τις εισηγήσεις και την συζήτηση που έλαβαν χώρα στα πλαίσια του θεολογικού εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο την 1η Δεκεμβρίου του 2001 με θέμα το τίτλο που φέρει το συγκεκριμένο τεύχος.
Η πρώτη εισήγηση που δημοσιεύεται είναι του Ι. Κ. Παπαδόπουλο. Ο εισηγητής αναμετριέται με το ερώτημα εάν ζούμε στους κόλπους της Εκκλησίας με την αίσθηση και τη χαρά της ελευθερίας ή υπάρχουμε σαν φοβισμένα όντα. Απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα αναζητούνται μέσα από την ανίχνευση του ρόλου της εξουσίας εν τη Εκκλησία και μέσα από την κατανόηση ορισμένων ορατών προβλημάτων της ποιμαντικής πράξης.
Η δεύτερη εισήγηση είναι του Μητροπολίτη Θηβών και Λειβαδείας Ιερώνυμου. Θέμα της εισήγησης είναι η διαλεκτική της ελευθερίας και του φόβου στις δομές της Εκκλησίας. Ο εισηγητής εστιάζει τη σκέψη του σε τρεις περιπτώσεις εκκλησιαστικών δομών όπου αναφαίνεται η τραγικότητα της πάλης μεταξύ ελευθερίας και φόβου: α) η εκκοσμίκευση και η περιθωριοποίηση του συνοδικού πνεύματος της Εκκλησίας, β)τα εξουσιαστικά φαινόμενα γεροντοκρατίας που εμφανίζονται στους κόλπους του μοναχισμού και γ) ο διαβλητός, αναξιόπιστος και γεμάτος ανελευθερία τρόπος εκλογής των επισκόπων.
Τρίτος εισηγητής είναι ο Κ. Πυρουνάκης. Η εισήγηση αυτή αρθρώνεται υπό τη μορφή της διακήρυξης κάποιων θέσεων για τη θέση του λαού στην Εκκλησία, για το σταυρικό ήθος της ορθοδοξίας, για τη σχέση Εκκλησίας και πολιτικής, για την εκκλησιαστική περιουσία, για το ζήτημα της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, για την ενοριακή ζωή, για την ορθόδοξη θεολογία περί ψυχής και σώματος, για το θέμα της αγαμίας και για την έννοια της εθελοντικής προσφοράς.
Η τέταρτη εισήγηση του π. Σ. Σκλήρη εξετάζει το λειτούργημα της εικονογραφίας και την θεολογία της πρωτοτυπίας και της ελευθερίας που δύναται να φέρει αυτό. Ο εισηγητής αναφέρει πολλές περιπτώσεις έκφρασης αυτής της θεολογίας της πρωτοτυπίας και της ελευθερίας σε διάφορες φάσεις εξελίξεως της εικονογραφίας. Τέλος αναφέρεται στην Τουρκοκρατία και στην σύγχρονη εποχή επισημαίνοντας τον κίνδυνο της ανελευθερίας από την πρακτική της τυπικής και εύκολης αντιγραφής.
Ο πέμπτος κατά σειρά εισηγητής είναι ο Δ. Κυριαζής και έχει ως θέμα του την διαδικασία αναδύσεως της ελευθερίας στην ψυχή το οποίο κατ’ αυτόν είναι και ζήτημα ουσιαστικό για την σχέση του πιστού με την Εκκλησία. Για την ανάλυση αυτής της διαδικασίας στηρίζεται στην ψυχαναλυτική θεωρία και την κλινική ψυχαναλυτική πράξη και είναι επηρεασμένος κυρίως από τις απόψεις του Winnicott και του Bion. Στην εισήγηση του για καλύτερη κατανόηση προσφεύγει στην χρησιμοποίηση τεσσάρων παραδειγμάτων: μια κλινική περίπτωση ενός υποκειμένου που η ενοχή έχει καταργήσει την ελευθερία του, το παράδειγμα της εκκλησιαστικής κοινότητας ως κοινότητας ατόμων, το παράδειγμα της Θείας Λειτουργίας, το παράδειγμα του μεγάλου ιεροξεταστή στο μυθιστόρημα Αδελφοί Καραμαζώφ του Ντοστογιέφσκυ.
Η τελευταία εισήγηση του Θ. Παπαθανασίου αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους η απαραίτητη κριτική διάσταση της θεολογίας μπορεί να μετατραπεί σε δύναμη εκφοβισμού και να χάσει την απελευθερωτική της λειτουργία. Εστιάζει σε τρία παραδείγματα: στην κριτική που ασκείται κατά της δουλείας του πουριτανισμού, κατά της δουλείας της μαγείας και κατά της δουλείας της Αντιχριστολογίας. Αδήριτη ανάγκη είναι η κριτική σε αυτές τις δουλείες και η απελευθέρωση του εκκλησιαστικού σώματος από το βαρύ φορτίο αυτών, μέσα από μια θεολόγηση της αγάπης, μια θεολόγηση γυμνή από κάθε ψεύδο-αυθεντία.
Η ενότητα αυτή κλείνει με την συζήτηση που ακολούθησε των εισηγήσεων και πήραν μέρος οι: Π. Νικολόπουλος, π. Β. Θερμός, Ε. Βουλγαράκη, Π. Βολάκης, Α. Αποστολίδης, Ν. Κουραμπής, π. Α. Μέσκος, Π. Καλαϊτζίδης, Θ. Παπαθανασίου, Π. Καζλάρη, Α. Μπάρλος, Χ. Γιανναράς, π. Ν. Λουδοβίκος, Ν. Αλιμπραντής, Κ. Ζορμπά, Γ. Λάππας, Δ. Κυριαζής, Κ. Πυρουνάκης.
Στο ίδιο τεύχος υπάρχει και μία ενότητα που περιλαμβάνει τρεις εισηγήσεις από μια ανοιχτή εκδήλωση που πραγματοποίησε η Σύναξη για τα είκοσι έτη κυκλοφορία της σε πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Νέας Ιωνίας Βόλου στις 2 Δεκεμβρίου του 2001. Θέμα της το ερώτημα: « Χρειάζεται τη θεολογία ο σημερινός άνθρωπος;». Ο πρώτος εισηγητής είναι ο Αρχιμανδρίτης Π. Ιωάννου ο οποίος απαντά στο ερώτημα αυτό εστιάζοντας στο ρόλο της θεολογίας στη λατρευτική ζωή και στη ζωή της ενορίας. Ο Αρχιμανδρίτης Α. Μέσκος στην εισήγηση του αναλογίζεται το λόγο της θεολογίας τη σημερινή εποχή και τη σχέση αλήθειας και ψέματος στο περιεχόμενο αυτού του λόγου. Τελευταία εισήγηση είναι η εισήγηση της Ε. Βουλγαράκη- Πισίνα η οποία προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα υπό τη μορφή δύο άλλων ερωτημάτων: Γιατί ο σημερινός άνθρωπος χρειάζεται το Θεό; Γιατί χρειάζεται τον αγιασμό του;
Το τεύχος ολοκληρώνεται με τις μόνιμες στήλες του Ορθόδοξος Κόσμος, Διάλογος με τους Αναγνώστες και Το Βιβλίο.