Χρυσόστομος Α. Σταμούλης, Κάλλος το Άγιον, Προλεγόμενα στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας, Ακρίτας, 2004, σσ. 358.
Η αναζήτηση του κάλλους, μια διαχρονική περιπέτεια του ανθρώπινου πολιτισμού, αντιπροσωπεύει μια από τις βαθύτερες, αν όχι την βαθύτερη, υπαρξιακή ανάγκη του ανθρώπου, που αγωνίζεται να δει, πέρα από τα πράγματα και να βιώσει μέσα στη ροή του γίγνεσθαι, τη σημασία. Πολύ περισσότερο σήμερα, στην εποχή μας, που ο εξωραϊσμός της εικόνας (αισθητής και νοητής) και η αποθέωση των αισθήσεων αντικαθιστά την όποια σημασία με την αδηφαγία των αισθήσεων στην υπηρεσία μιας ακόρεστης αποχαύνωσης. Έτσι, η παρέμβαση ενός γόνιμου θεολογικού λόγου για το κάλλος, αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Στον τόμο αυτό ο συγγραφέας πραγματοποιεί κυριολεκτικά μια παρέμβαση. Μια παρέμβαση που μεταλλάσσει σε δημιουργική πρόκληση να συντεθεί και να αλληλοπεριχωρηθεί κάθε μορφή, κάθε αλλαγή και κάθε εμπειρία στην προοπτική εκείνου του μεταμορφωτικού βιώματος που «καλύνει» τον άνθρωπο και τη ζωή. Έτσι, το «Κάλλος το Άγιον» μεταλλάσσει σε κάλλος της Αγιότητος, σε ευρύχωρο δοχείο της Χάρης που αγκαλιάζει, αλλά και ομορφαίνει, κάθε ομορφιά.
Για τον λόγο αυτό η σκέψη του συγγραφέα γίνεται τόσο ευρύχωρη ώστε να αγκαλιάσει, διαχρονικά, κάθε ωραίο. Από το αρεοπαγιτικό κάλλος στην φιλοκαλική ωραιότητα και από την ομορφιά της σύγχρονης ποίησης στην ομορφιά της δημιουργίας και στην χαριτόβρυτη παρουσία της αγιότητας, κυρίως στις μορφές των συγχρόνων αγίων.
Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου ο συγγραφέας ανασυνθέτει το δίλημμα μεταξύ Φιλοκαλίας και αισθητικής. Μέσα από τις σκέψεις ενός πολιτειολόγου, ενός κληρικού και λειτουργιολόγου ταυτόχρονα και ενός ακαδημαϊκού της θεολογίας δασκάλου, προσπαθεί να υπερβεί την υποκειμενικότητα της αισθητικής, την αποσύνδεσή της από το ήθος, την χρηστική και ωφελιμιστική εκδοχή της. Η ανάδυση της φιλοκαλικής προοπτικής κομίζει έτσι την διαχρονία της Παράδοσης ταυτόχρονα με γονιμοποιητική πρόσληψη του κόσμου, μακριά από τον κατακερματισμό της πραγματικότητας στην υπηρεσία της ατομικής τέρψης.
Η παραπάνω πιστοποίηση συνιστά κεντρική διήκουσα και των δύο επόμενων κεφαλαίων. Η φιλοκαλική αισθητική της Ορθοδοξίας τείνει να αγκαλιάσει τα πάντα. Ο κόσμος και η ιστορία, ο άνθρωπος και οι επιθυμίες του, οι ανάγκες και οι προοπτικές του, ακόμη και τα πάθη του αγκαλιάζονται σε μεταμορφωτική ανάδειξη της φιλοκαλικής τους προοπτικής. Στην προοπτική αυτή κατανοείται τόσο η ιστορία, όσο και οι επιμέρους παραδόσεις. Ανατολή και Δύση, τεχνοκρατικός πολιτισμός, ιερό και βέβηλο, άσκηση και ζωή στον κόσμο ανατέμνονται με το νυστέρι της ολοποιητικής θεολογικής κατανόησης, ώστε, η λειτουργία της αποκάθαρσης να μην αφήσει να περιθωριοποιηθεί τίποτε που θα μπορούσε να συμβάλει στην κατανόηση του συναμφότερου της ανθρώπινης ύπαρξης.
Άγιοι και ποιητές, γέροντες και στοχαστές, σε μια ολοποιητική κατανόηση της ζωής, που φωτίζεται από τη Χάρη του απρόσμενου και του αναμενόμενου.