Καραβιδόπουλος Δ. Ιωάννης, Προσωπείο και πρόσωπο κατά τους Τρεις Ιεράρχες. Λόγος στην εορτή των Τριών Ιεραρχών, 30 Ιανουαρίου 1979, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 1979, 26 σσ..

            Το κείμενο του Ιω. Καραβιδόπουλου, όπως αναγράφεται και στον τίτλο, αποτέλεσε τον πανηγυρικό λόγο στην γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Του λόγου προτάσσεται δισέλιδη Εισήγηση του τότε πρύτανη του Α.Π.Θ. Νικολάου Κονόμη.

            Το θέμα που εξετάζει ο Ιω. Καραβιδόπουλος αφορά τον άνθρωπο στην προσωπική του υπόσταση, στις διαπροσωπικές του σχέσεις και στην αναφορά του σε μια υπερβατική πραγματικότητα. Είναι, λοιπόν, κατά κύριο λόγο ανθρωπολογικό και στο πλαίσιο αυτό ο συγγραφέας διαπραγματεύεται στο κείμενό του μια μόνο πλευρά της ανθρωπολογικής σκέψης των Τριών Ιεραρχών. Αυτή που αναφέρεται στους μηχανισμούς που επινοεί ο άνθρωπος, συνειδητά ή ασυνείδητα, για να κρυφτεί από τον ίδιο τον εαυτό του ή από την ενοχλητική συνύπαρξη του διπλανού του.

            Η ανάπτυξη της προβληματικής πραγματοποιείται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος ο συγγραφέας καταβάλλει την προσπάθεια της συγκρότησης μιας «φαινομενολογίας» της υποκρισίας, εξ απόψεως πάντα θεολογικής, περιγράφοντας το προσωπείο του ανθρώπου. Ουσιαστικά περιγράφεται ο ρόλος που παίζει ο άνθρωπος μέσα στη ζωή με το να υποδύεται πολύ συχνά τον ίδιο του τον εαυτό, όχι όμως γνήσιο αλλά παραχαραγμένο και αποξενωμένο από την αρχική του αυθεντικότητα. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται ορισμένες απόψεις των Τριών Ιεραρχών σχετικά με την υποκρισία και τα προσωπεία ως αποτέλεσμά της, προκειμένου να αναδειχθεί ότι αυτή αποτελεί ένα βαθύτερο σύμπτωμα της αλλοτριωμένης ζωής του ανθρώπου και ότι είναι η πλαστογράφηση του ανθρώπινου προσώπου.

            Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η θεολογική συμβολή των Τριών Ιεραρχών για την υπέρβαση του προσωπείου της υποκρισίας και για την κατάκτηση του αληθινού προσώπου που συμπίπτει με την ολοκλήρωση του ανθρώπου. Οι Τρεις Ιεράρχες και ιδιαίτερα ο Μ. Βασίλειος έδωσαν, μέσα από την ανάπτυξη της διδασκαλίας για την Αγία Τριάδα, μία νέα διάσταση στην έννοια του προσώπου, αφού ταύτισαν την «υπόσταση» με το «πρόσωπο» και όχι με την «ουσία» και τόνισαν ιδιαίτερα την ελευθερία του προσώπου και την σημασίας της. Αυτή η πατερική προσέγγιση για το πρόσωπο και το προσωπείο μέσα από την σύγκριση των δύο αποτελεί το περιεχόμενο του δεύτερου μέρους του κειμένου.