Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Οι Βυζαντινοί Πατέρες του Έκτου, Έβδομου και Ογδόου αιώνα, Μτφ Παναγιώτου Πάλλη, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, 1993, σσ. 474.
Στον τόμο αυτό, παρεμβαίνει αρχικά ένα πρώτο κεφάλαιο αφιερωμένο στην ανάπτυξη της υμνογραφίας στη Χριστιανική Λειτουργία, καθώς και η παρουσίαση κάποιων αντιρρητικών συγγραφέων και κάποιων αναφορών στον σχηματισμό και τη λειτουργία των Ανθολογιών των πατερικών γνωμών ή κειμένων.
Σ’ αυτό το ευχάριστο, δογματικό διάλλειμα, ο αναγνώστης μυείται, άλλα και προβληματίζεται αναφορικά με τον τρόπο και το σκεπτικό εισαγωγής της υμνολογίας στη χριστιανική λατρεία. Παρακολουθεί, σε κομβικά σημεία, την πορεία της εξέλιξής τους, καθώς και τη συμβολή εξαίσιων ποιητών και υμνογράφων, κυρίως όμως θεολόγων, όπως ο άγιος Ρωμανός ο μελωδός και ο άγιος Ανδρέας Κρήτης.
Στη συνέχεια επανέρχεται στη δογματική συζήτηση με τη θεολογική επεξεργασία του «πνεύματος» όπως λέει χαρακτηριστικά της μονοφυσιτικής χριστολογίας. Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση του π. Γεωργίου για την «απουσία ενός αισθήματος ανθρώπινης ελευθερίας στη μονοφυσιτική θεολογία», στη δυσκολία των μονοφυσιτών να καθορίσουν τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά στη σύνθεση του Θεανθρώπου. Έτσι, καθιστούσαν το «ανθρώπινο» στο Χριστό παθητικό αντικείμενο της θεϊκής επιρροής. Αξιόλογος είναι, ακόμη, ο παραλληλισμός μεταξύ μονοφυσιτισμού και αυγουστινιανισμού, στη βάση της εξώθησης του ανθρωπίνου στοιχείου στην αφάνεια και της καταστολής του από το Θεό.
Ακολουθεί μια εκτενής, παρ’ ότι επιγράφεται ως σύντομη, αναφορά στην ιστορία του μονοφυσιτισμού. Παρελαύνουν γεγονότα, πρόσωπα και θεολογικές θέσεις, αυτοκρατορικές αποφάσεις και μοναχικά κινήματα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησιαστικοπολιτικές κινήσεις του Ιουστινιανού, άλλά και οι θεολογικές του απόψεις. Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνδεση της μονοφυσιτικής έριδας με μιά κάποια αναγέννηση του ωριγενισμού στα πρόσωπα μοναχών της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου. Αποφασιστικό ρόλο στη συζήτηση έπαιξε η βαθειά θεολογική παρέμβαση του Λεοντίου του Βυζαντίου καθορίζοντας και ξεκαθαρίζοντας τους όρους: Υπόσταση, πρόσωπο και ιδιαιτέρως: Ενυπόστατον.
Η μετεξέλιξη του μονοφυσιτισμού σε μονοθελητισμό μονοενεργητισμό ήταν μια, ενδεχομένως, φυσιολογική εξέλιξη της αιρετικής σκέψης στο ίδιο πνεύμα κατανόησης μιας δοκητικής, παθητικής και τελικά ανερμήνευτης ανθρωπότητας στο Χριστό. Ήταν ο αργοπορημένος επίλογος της μονοφυσιτικής κίνησης. Η θεολογική παρουσία και προσφορά του Μαξίμου του Ομολογητή κρίνει την εξέλιξη των πραγμάτων, άλλα και καταθέτει την ευρύτερη και συνεκτικώτερη θεολογική σύνθεση στην ιστορία της χριστιανικής σκέψης.
Το βιβλίο τελειώνει με την παρουσίαση και τη θεολογική προσφορά του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού και της έβδομης Οικουμενικής Συνόδου. Ο ώριμος χαρακτήρας της θεολογικής σκέψης του Δαμασκηνού φανερώνει την ωριμότητα της Χριστιανικής Θεολογίας στις μέρες του, άλλα και τον ακατάβλητο πειρασμό του ανθρώπου για ζητήματα και αντιπαραθέσεις. Το πρόβλημα της Εικονομαχίας συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα των ανωτέρω, και η έβδομη Οικουμενική Σύνοδος συμβολική πράξη κατακλείδας στη διαλεκτική των θεολογικών ιδεών στον αρχαίο κόσμο.