Χρυσοστόμου Α. Σταμούλη, Περί Φωτός, Προσωπικές ή φυσικές ενέργειες; Συμβολή στη σύγχρονη περί Αγίας Τριάδος προβληματική τον Ορθόδοξο χώρο, Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη, 1999, σσ. 167.

Μια ειδική μελέτη ακαδημαϊκού χαρακτήρα αφιερωμένη στο ζήτημα της ύπαρξης ή μη «προσωπικών ενεργειών» συνιστά το περιεχόμενο του τόμου αυτού με τον τίτλο: Περί φωτός.

Η αναγέννηση των θεολογικών σπουδών στην Ελλάδα συμπορεύτηκε και στιγματίστηκε από την αναγέννηση των παλαμικών σπουδών, την έξαρση της αποφατικής και ταυτόχρονα εμπειρικής θεολογικής γνωσιολογίας, τη μετοχή στη χάρη και τη σωτηριώδη επενέργεια του Θεού, την ανάγκη για μια ρεαλιστική και ταυτόχρονα μεταμορφωτική ανάγνωση της ακαδημαϊκής θεολογίας.

Ένας άλλος κόσμος έμοιαζε να γεννιέται στους κόλπους της σύγχρονης ακαδημαϊκής μας θεολογίας, μακριά από τη νοησιαρχία και τον σχολαστικισμό, που η νεκρή και άνευρη ιστορική και θεματική ανάπτυξή τους συνιστούσε το περιεχόμενο της θεολογικής επιστήμης πρίν την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τον ησυχασμό και τη θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Στο φώς της ανωτέρω προβληματικής απανεξετάστηκε το σύνολο της ακαδημαϊκής μας παράδοσης, όροι και θεολογικές θεματικές που αγγίζουν κάθε κλάδο της θεολογικής επιστήμης άλλα και της φιλοσοφίας -και όχι μόνον- επιστρατεύτηκαν για την ανάλυση και την πλέρια κατανόηση του μυστηρίου του Τριαδικού Θεού που κινείται προς τον άνθρωπο μεταδίδοντάς του τη Χάρη Του και καθιστώντας τον μέτοχο των σωτηριωδών του Ενεργειών.

Στο νοηματικό θεολογικό δίπολο ουσία-ενέργειες επικεντρώθηκε η μεγαλύτερη προσπάθεια του θεολογικού διαλόγου ακριβώς γιατί αποτελεί κομβικό σημείο κατανόησης της θεολογικής μας παράδοσης και κριτήριο αντιδιαστολής από άλλες θεολογικές παραδόσεις. Στον τόμο αυτό ο αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί αναλυτικά για τη σημασία και σπουδαιότητα των άκτιστων ενεργειών στην πατερική θεολογία καθώς και τον κεντρικό ρόλο που η θεολογία των θείων ενεργειών διαδραμάτισε στις σύγχρονες θεολογικές προσεγγίσεις.

Το ανακύψαν ζήτημα των «προσωπικών ενεργειών» μοιάζει να μην δικαιώνεται από τη διαδρομή της θεολογικής σκέψης στα ζητήματα αυτά την πατερική περίοδο. Δεν παύει όμως να αναδεικνύει, παρ’ όλα τα προβλήματα που το ίδιο επιφέρει, ποικίλες τάσεις μηχανικής κατανόησης των ενεργειών του Θεού στην υπόθεση της σωτηρίας οι οποίες καθιστούν έτσι ακατανόητο τον ρόλο των θείων προσώπων στην Οικονομία.

Ο καθηγητής Σταμούλης, πιστός στην ορολογική ακρίβεια της πατερικής παράδοσης, θα προσπαθήσει να επιλύσει το ζήτημα με ανατομικές κρίσεις και επιστημονικές συνθέσεις.