~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Σύναξη ,  Ινα  ώσιν  έν,  τχ. 11   (1984)   σελ.  113

   Στη  χριστιανική  ενότητα  είναι  αφιερωμένο  το  τεύχος  αυτό  της  ΣΥΝΑΞΗΣ, που  γίνεται  με  αφορμή  το  πρώτο  κοινό  θεολογικό  κείμενο, μεταξύ  Ορθοδόξων  και  Ρωμαιοκαθολικών  μετά  το  Σχίσμα. Η ΣΥΝΑΞΗ  ανοίγει  ένα  διάλογο  με  στόχο   την  ευαισθητοποίηση  των  Ορθοδόξων  προς  την  οικουμενική  κίνηση. Το  τεύχος ανοίγει  το  κείμενο  «Η  ενότης  του εκκλησιαστικού  σώματος» του Δ. Γ. Κουτρουμπή, ο  οποίος  βλέπει  την  προσθήκη  ακόμη  και  ενός  μέλους  στην  Εκκλησία  του Χριστού, ως  πορεία  που  την  φέρνει  πιο  κοντά  στο  πλήρωμα.

   Ακολουθεί  ένα κείμενο  του  κόπτη  μοναχού  Ματθαίου  του  πτωχού, ο  οποίος προσφέρει  κριτήρια  ενότητας των  χριστιανών, τα  οποία  θα  υποκινούνται, από  την  κατάσταση  της  θεϊκής  ζωής  της  Εκκλησίας  και  όχι  από  την  πρόσκαιρη  πραγματικότητα.

    Ο  π. Γ. Φλορόφσκι  στο  «Οικουμενική κίνηση: Δρόμος  και  όχι  σκοπός»  αναφέρεται  στην  οικουμενική  κίνηση  ως  σε  μια  περιπέτεια  που  έχει  να  ξεπεράσει, καθώς  γίνετ«αι  "εν ιστορία", προβλήματα  κατανόησης  των  άλλων  και  προκαταλήψεις.

   Ο  Κ. Καμαριάρης  στο  δοκίμιό  του  «Ο  Ντοστογιέφσκι  και  ο  λόγος  στον  Πούσκιν» αναφέρεται στο  λόγο  τιμής  του  Ντοστογιέφσκι  προς  τον  συγγραφέα, ο  οποίος  εκφράζει  το  Οικουμενικό  πνεύμα  της  Ρωσίας  την  ευρωπαϊκή  παγκόσμια  εξωτερίκευσή  του.

   Στη  συνέχεια, το  περιοδικό  δημοσιεύει  απαντήσεις  σημαντικότατων  Ορθόδοξων  αρχιερέων  μοναχών  και θεολόγων, οι  οποίες  αφορούν  στο  διάλογο  Ορθοδόξων  και  Ρωμαιοκαθολικών, με  βάση  το  κοινό  κείμενο  του  1982.

   Τα  κείμενα  αγγίζουν  το  σύνολο  των  θεολογικών  προβλημάτων  ενός  διαλόγου, όπως  η  Τριαδολογία, η  Πνευματολογία  και  βεβαίως  η  Εκκλησιολογία  και  καταγράφονται  απόψεις  που  οι  περισσότερες  αντιμετωπίζουν  το  κείμενο  του  Μονάχου  ως  λίαν  ενδιαφέρον  για  την  επεξεργασία  μιας  καινής  Εκκλησιολογίας.

   Στο  τεύχος  δημοσιεύεται  ακόμα: ποίηση  του  Δ. Σταθόπουλου, οι  μόνιμες  στήλες  "Διάλογος  με  τους  αναγνώστες", "Το  βιβλίο"  και  στις  "Σελίδες  διδαχής" που  αφιερώνονται  στη  θρησκειολογία  βρίσκει  κανείς  το  κείμενο  του  Η. Βουλγαράκη  «Το  δικαίωμα  της  ιεραποστολής»  του  τότε  επισκόπου  Ανδρούσης  Α. Γιαννουλάτου  «Το  Ισλάμ»  και  του  Α. Καρυώτογλου  «Ο  Ταοϊσμός». Ακόμη  ο  Σ. Παπαλεξανδρόπουλος  μας  φέρνει  σε  επαφή  με  το  μακρινό  Σιντοϊσμό, ενώ  ο  Μ. Ε. Μιχαηλίδης  στο  κείμενό  του  «Τα  παιδιά  του  Θεού», εξετάζει  σύντομα  τα  σπουδαιότερα  σύγχρονα  παραθρησκευτικά  φαινόμενα.                              

Σύναξη, Kυρ Μανουήλ Πανσέληνος, τχ. 12 (1984), σσ. 97

Τον κόσμο της ορθόδοξης εικόνας μας καλεί να προσεγγίσουμε αυτό το τεύχος της Σύναξης. Αφιερωμένο στον κορυφαίο βυζαντινό αγιογράφο φιλοξενεί άρθρα και μελέτες που δεν περιορίζονται στην τεχνική της εικόνας αλλά επεκτείνονται στην αληθινή σωτηριολογική λειτουργία της. Ο Ιακ. Μάινας στο πρώτο δοκίμιο με τον τίτλο «Η Καινή γλώσσα των εικόνων» θεωρεί την εικόνα ως μια των γλωσσών εκείνων και παραδόξων με τις οποίες οι μαθητές θα μιλήσουν στον κόσμο για τα μεγαλεία του Θεού. Η εικόνα δεν είναι απλώς ένα αισθητικό αποτέλεσμα –εστω άριστο- ή μόνον ένα μέσο διδαχής των αγραμμάτων αλλά κυρίως μια πρόσκληση διάβασης, εισόδου στο πρωτότυπο. Ο Αντρέας Φωκάς συνεχίζει αναφερόμενος πλέον ειδικότερα στον Πανσέληνο την τεχνική του και την αξία του έργου του με «Σημειώματα με αφορμή τις τοιχογραφίες του Πρωτάτου. Το κείμενό του ακολουθεί το μοντέλο εκείνο που θέλει την βυζαντινή τεχνοτροπία να υπερβαίνει –μόνη αυτή- τις ανθρώπινες αισθήσεις και να αγγίζει μια υπεραίσθηση που σε κάνει πιο αληθινό χριστιανό. Στα πλαίσια αυτά όμως ο συγγραφέας απαξιώνει έστω και ασυνείδητα την όποια άλλη ανθρώπινη έκφραση που γιατί όχι τουλάχιστον επι ίσοις όροις αν μη και καλύτερα μπορεί να λειτουργήσει στα πλαίσια εστω άλλων παραδόσεων. Την ισσοροπία αποκαθιστά το κείμενο του Γ. Τσαρούχη που ακολουθεί με τίτλο «Η δύναμη των χρωμάτων» όπου ο μεγάλος νεοέλληνας ζωγράφος περιγράφει τα διδάγματα που πήρε στα επίπεδα της αισθητικής και της τεχνικής από τον κορυφαίο βυζαντινό ομότεχνό του. Το κείμενο του Δ. Καλομοιράκη που ακολουθεί «Η αλήθεια της εσωτερικής αλήθειας της εκκλησίας μας στις τοιχογραφίες του Πρωτάτου» ασχολείται περισσότερο με την θεολογία της εικόνας με αφορμή το έργο του Πανσέληνου επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή από τον ελληνορωμαικό κόσμο ως την εικονομαχία και την εποχή της αγιογράφησης του Πρωτάτου. Ακόμη αναλύει τα θέματα των εικονογραφικών κύκλων που συναντώνται στον ναό και ερμηνεύει την πρόθεση του καλλιτέχνη ως προς την θεολογική λειτουργία τους. Ο Νίκος Ζίας στο «Μανουήλ Πανσέληνος, οκτώ τοιχογραφίες» εντάσσει τον Πανσέληνο στον μεγάλο κύκλο των αγιογράφων της βυζαντινής παράδοσης που έργα τους συναντά κανείς κυρίως στα Βαλκάνια και επιχειρηματολογεί υπέρ του μνημειακού χαρακτήρα της τέχνης του εξετάζοντας επιλεγμένες συνθέσεις του Πρωτάτου όπως τα Εισόδια, η σκηνή με τον Πιλάτο κλπ. Το κείμενο του Ν. Ζία συνοδεύουν αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες των τοιχογραφιών στις οποίες αναφέρεται. Στον μ.Ιερόθεο, λόγιο αγιορείτη και επί χρόνια υπεύθυνο του ναού του Πρωτάτου ανήκει το επόμενο κείμενο «Ο κόσμος του Πανσέληνου, έκφραση της αγιασμένης πραγματικότητας».Ο π. Ιερόθεος αναλύει μοναδικά τόσο την τεχνική όσο και την θεολογία μιας-μιας των τοιχογραφιών του πρωτάτου στο σπουδαίο του κείμενο. Στην «Εικονολογική προσέγγιση του κινηματογράφου» ο π. Σ. Σκλήρης μας δίνει μια δυναμική θεώρηση των αρχών της θεολογίας της εικόνας όπως αυτές μπορούν και πρέπει να εκφραστούν μέσα από την σύγχρονη τεχνική. Ο Π. Νέλλας παρουσιάζει το βιβλίο «Περί μυστικής θεολογίας» του αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτου επιγράφοντας την βιβλιοκρισία του «Ελληνική φιλοσοφία και χριστιανική θεολογία». Από το τεύχος δεν απουσιάζει ο «Διάλογος με τους αναγνώστες» ενώ η τέχνη της εικόνας απασχολεί τις «Σελίδες Διδαχής».  

Σύναξη, Οι  χριστιανοί  μέσα  στον  κόσμο, tx,13  (1985)  σελ. 106

  Ποικίλα  σύγχρονα  θέματα  θίγονται  στο  τεύχος  αυτό  της  ΣΥΝΑΞΗΣ. Ο π. Νέλλας  στο  δοκίμιό του  «Οι  χριστιανοί  μέσα  στον  κόσμο», ελετάζει  τη  δημιουργία, την  ιστορία, την  Εκκλησία  και  τους  πιστούς  από  τη  σκοπιά  της  βιβλικής  αποκάλυψης  και  με  βάση  κυρίως  τη  θεολογία  του  Αγ. Μαξίμου  του  Ομολογητή, ο οποίος  βλέπει  τον  κόσμο  να υψώνεται  μέσω  της  άσκησης  των  Μυστηρίων  της  προσευχής  και  του  αγιασμού  σε  εκκλησία.

   Η  θεολογία  στο  σημαντικό  αυτό  κείμενο  του  Νέλλα   πληρούται  στη  Θ. Λειτουργία, με  την  προετοιμασία  της  οποίας  οι  πιστοί  διαφυλάττουν  τη  σωστή  κατεύθυνση  του  κόσμου, που  ο  Θεός  τους  εμπιστεύτηκε  και  μέσα  στη  Θ. Λειτουργία  τον  αναπτύσσουν  μέχρι  το  άπειρο.

   Ο  Σ. Γουνελάς  ανιχνεύει  τη  σχέση  Ορθοδοξίας  και  σύγχρονου  πολιτισμού  στο  δοκίμιο  του  «Αφηρημένη  Ζωή». Όταν  η  ψυχή  χάσει  το  δεσμό  της  με  τη  ζωή (Θεό), βρίσκεται  στην  Άβυσσο, αλλά  αυτό  δεν  το  αναγνωρίζει. Η  αναζήτηση  του  χαμένου  νοήματος  είναι  αυτή  που  θα  θέσει  τέλος  σε  αυτή  την  αφηρημένη  ζωή.

   Ο  Θ. Παπαθανασίου  στο  κείμενο  «Ο  αναχωριτισμός», αναφέρεται  στη  μεταμόρφωση  της  ερήμου  σε  τόπο  δεσποτείας  Θεού  με  βάση  την  αγιότητα  των  πολιστών  της.

   Το  τεύχος  κοσμούν  σημαντικά  αποσπάσματα  από  το  «Πανσαϊκό»  από  το  βιβλίο  του  Δ. Μποσινάκη  «Ο  μονόδρομος»  και  αρκετά  ποιήματα  του  Ρ. Μ. Ρίκλε.

   Στα  «Προβλήματα»  θα  βρούμε  το  σημαντικό  κείμενο  «Το  φώς  ως  Ιμάτιον»  του  Στ. Ράμφου, όπου  γίνεται  μελέτη  των  προβλημάτων  που  απορρέουν  από την  χρήση  της  γλώσσας, στον  γραπτό  και  τον  προφορικό  λόγο  της  σύγχρονης  ελληνικής  γλωσσας.

   Στο  τεύχος  αυτό, δημοσιεύεται  ακόμη  το  πρώτο  μερους  του  δοκιμίου  του  Ι. Παναγόπουλου  με  αντικείμενο  τη  συμβολής  της  Πατερικής  Τριαδολογίας  στην  κατανόηση  του  ανθρώπινου  Προσώπου: «Οντολογία  ή  Θεολογία  του  Προσώπου». Ακολουθούν  «Ο  διάλογος  με  τους  αναγνώστες» και  το «Βιβλίο», ενώ  η  Μαρίνα  Σκλήρη  στις  «Σελίδες  διδαχής»  συνεχίζει  το  κείμενό  της  για  τη  «Συμβολή  στη  διδακτική  της  Βυζαντινής  Εικόνας  στο  Λύκειο».