~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Σύναξη  

            Το 32^ο τεύχος της Σύναξης στον έρωτα, ο οποίος είναι η συνάντηση του ανθρώπου με το Θεό και τον συνάνθρωπο.

            Το 1^ο κείμενο του π. Ι. Μάγιεντορφ, Γάμος, αγαμία και Μοναστική ζωή, σε μετάφραση Διαμαντή Αυγουστίδη, αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η πατερική παράδοση την αγαμία, καθώς και στην αναγνώριση του μυστηριακού χαρακτήρα του γάμου.

            Στο επόμενο κείμενο, ο Ηλίας Βουλγαράκης μιλά, επίσης, Για τον έρωτα στους Πατέρες εξηγώντας αρχικά τους λόγους υιοθέτησης της λέξης «έρως» και διευκρινίζοντας τη σχέση έρωτα- αγάπης. Αναφέρεται στη σύγχρονη των Πατέρων αντίληψη της κοινωνίας για τον έρωτα και στην επιφυλακτική ανιμετώπισή του, ή και άρνησή του ακόμη, από κάποιους χριστιανούς, απαντώντας σε αυτήν την επιφυλακτική στάση.

            Στη συνέχεια, στο 3^ο κείμενο, ο αρχιμανδρίτης Βασίλειος Σταυρονικητιανός περιγράφει τη μοναχική ζωή ως όντως γάμο, κάνοντας αναφορά στο σαρκικό γάμο μέσα στην Εκκλησία και στον πνευματικό γάμο εν Χριστώ. Τέλος, η μοναχική ζωή προβάλλεται ως άχραντος κοινωνία γάμου και ο Αββάς Ισαάκ ως υπόδειγμα ένθεου μοναχού.

          Στο κείμενο Commaπου ακολουθεί, ο Χρήστος Γιανναράς μιλά για τον έρωτα που αρχίζει εκεί που τελειώνουν οι ατομικές διεκδικήσεις, δίνοντας ως παράδειγμα τη γυναίκα που στο Ευαγγέλιο πλένει με μύρο τα πόδια του Χριστού.

          Το 5^ο κείμενο του π. Φιλόθεου Φάρου, Έρωτος Φύσις, αποτελεί προδημοσίευση του ομώνυμου βιβλίου του. Εδώ ο συγγραφέας κάνει λόγο για την ερωτική ανάγκη, την επιβητορική αντίληψη για τον έρωτα, τη σημασία του αγγίγματος από την παιδική ακόμη ηλικία, αλλά και για την άποψη ότι η σεξουαλική τεχνική είναι το παν. Αναφέρεται την ουσιαστική επικοινωνία με τον άλλο, στη σεξουαλικοποίηση του σώματος, στη χριστιανική αντίληψη για το σώμα και καταλήγει δίνοντας έμφαση στην αγάπη.

            Στο 6^ο κείμενο Γύρω από την ιστορία της ιερολογίας του γάμου, ο πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος βλέπει το γάμο ως μεγάλο μυστήριο, αφού είναι μετοχή στο μέγιστο μυστήριο του Θεού, και υποστηρίζει ότι η τέλεσή του στην εποχή της ΚΔ πραγματοποιείτο μόνο κατά το βάπτισμα ή τη θ. ευχαριστία. Παρατηρεί δε, ότι στα λειτουργικά βιβλία της αρχαίας εκκλησίας, καθώς και σε μεταγενέστερα συγγράμματα, δεν περιέχονται ευχές για το γάμο, ούτε γίνεται οποιαδήποτε νύξη.

            Το κείμενο Το ζευγάρι του π. Αλέξανδρου Ελχανίνωφ, σε μετάφραση π. Αδαμάντιου Αυγουστίδη, η σαρκική αγάπη προβάλλεται ως ιερότατο μυστήριο, που δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργεί άνθρωπο.

            Στη συνέχεια, ο π. Μιχαήλ Ευδοκίμωφ στο κείμενο Νόημα και πραγματικότητα του ανθρώπινου έρωτα στο σημερινό κόσμο, σε μετάφραση Γιώργου Φίλια, παρατηρεί τις αλλαγές που επήλθαν το 1972 στα συζυγικά ήθη στη Γαλλία και αναφέρεται στο ζήτημα της συμβίωσης χωρίς γάμο, παραθέτοντας μια χριστιανική απάντηση και υπογραμμίζοντας την τακτική της τόλμης και της διακινδύνευσης που η Εκκλησία πρέπει να ακολουθεί και σε αυτό το ζήτημα.

            Στο 9^ο κείμενο ΄Ερως Ορθοδόξων, ο Σωτήρης Γουνελάς, με αφορμή την επιφυλλιδογραφία του π. Θεόκλητου στον Ορθόδοξο Τύπο και την έκδοση του απαντητικού πονήματος Ερωτικών αμφιλογία ή περί λιβελλοπράγμονος μοναχού του Χρήστου Γιανναρά, σχολιάζει τη συνάντηση δύο νοοτροπιών που παρατηρούνται στον ορθόδοξο χώρο στο θέμα του έρωτα: της μοναστική νοοτροπίας του γέροντα και αυτής του συγγραφέα, θεολόγου και φιλοσόφου.

            Ακολουθεί ένα Γράμμα  στους αναγνώστες της Σύναξης, με αφορμή τη συμπλήρωση οχτώ χρόνων έκδοσης του περιοδικού.

Σύναξη, Ζητήματα Ερμηνείας, τχ. 33 (1990), σσ. 109

            Το 33ο τεύχος του περιοδικού Σύναξη είναι αφιερωμένο στο θέμα της ερμηνείας της Γραφής μέσα από την ματιά του σήμερα και σε σχέση και με την προηγηθείσα ερμηνεία των γραφών από τους Πατέρες της Εκκλησίας. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει έξι μελετήματα διαφορετικών συγγραφέων.

            Το πρώτο κείμενο είναι μία μελέτη του Π. Χρήστου που αναφέρεται στην θεολογική διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας για την σχέση Θεού και ανθρώπου μέσα από την παρουσία του Θεού στον κόσμο. Ο συγγραφέας παρουσιάζει με ιδιαίτερη εμβρίθεια την ανθρωπολογία των Πατέρων της Εκκλησίας μέσα από το θεολογικό πλαίσιο του κατ’ εικόνα και της ενανθρωπήσεως.

            Το δεύτερο κείμενο του αφιερώματος είναι ένα ιδιαίτερο σημαντικό μελέτημα του Ι. Παναγόπουλου που έχει στο επίκεντρο του την πατερική εξηγητική παράδοση των Γραφών. Ο συγγραφέας προσπαθεί να αναλύσει τις αρχές αυτής της παράδοσης και να αποδείξει την θέση ότι η βιβλική ερμηνευτική των Πατέρων αφορά γενικά τις αρχές και της μεθόδους της θεολογίας τους, ενώ η βιβλική ερμηνεία τους είναι η βάση της θεολογικής τους δημιουργίας και αποτελεί κλειδί για την κατανόηση όλων των μορφών της εκκλησιαστικής ζωής και δημιουργίας.

            Η επόμενη μελέτη είναι του Αρχιμ. Α. Γιέβτιτσ ο οποίος επιχειρεί να παρουσιάσει το τρόπο με τον οποίο οι Πατέρες βλέπανε την Αγία Γραφή, δηλαδή θεωρεί ότι την βλέπανε ως ένα χριστολογικό και εσχατολογικό, εκκλησιαστικό βιβλίο. Ο τρόπος αυτός ερμηνείας της Γραφής από τους Πατέρες περιγράφεται και αναλύεται από τον συγγραφέα σε αντιπαραβολή με ερμηνείες κοσμολογικές της Γραφής όπως η ερμηνεία του Άγγλου ποιητή Μίλτον.

            Στο άρθρο του ο Ι. Καραβιδόπουλος διατυπώνει μερικές σκέψεις για ορισμένα ουσιώδη γνωρίσματα της Ορθόδοξης Ερμηνείας της Γραφής. Γίνεται μια παρουσίαση με ιστορικό πρίσμα των παραδοσιακών ριζών και αφετηριών της σημερινής ερμηνείας, επισημάνονται οι ελλείψεις της σημερινής ερμηνείας και προτείνονται κάποια πράγματα για το μέλλον της ερμηνευτικής στο θεολογικό και εκκλησιαστικό τοπίο της χώρας μας.

            Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με δύο κείμενα. Το πρώτο κείμενο είναι του π. Κ. Στρατηγόπουλου στο οποίο προτείνεται μια λειτουργική ερμηνεία της Γραφής μέσω της κατανόησης των χωρίων της, κυρίως της Π. Διαθήκης, στις ακολουθίες της Εκκλησίας. Το δεύτερο κείμενο είναι μια μελέτη του π. Β. Θερμού για το θέμα των κριτηρίων της ερμηνείας των Γραφών όπως αυτά εμφανίζονται στον εκκλησιαστικό βίο. Θέση του συγγραφέα είναι ότι η μέθοδος με την οποία ερμηνεύουμε τον εκκλησιαστικό λόγο αποτελεί και την μέθοδο κατά την οποία κατηχούμε, ευσεβούμε, οργανώνουμε την εκκλησιαστική μας ζωή και προσδιορίζει καθοριστικά το περιεχόμενο της κατηχήσεως, ευσέβειας, εκκλησιαστικής οργάνωσης κλπ.

            Το τεύχος περιλαμβάνει εκτός του αφιερώματος του και μία μελέτη του Σ. Αγουρίδη με θέμα την σχέση της περσοναλιστικής φιλοσοφίας με την θεολογία του Χ. Γιανναρά και την θεολογία του μητροπολίτου Περγάμου Ι. Ζησιούλα. Ο συγγραφέας ασκεί κριτική στην προσπάθεια των δύο, κατά την ερμηνεία του,  να αντλήσουν μια περσοναλιστική ανθρωπολογία από την θεολογία της Αγίας Τριάδος.

            Οι μόνιμες στήλες του περιοδικού Ορθόδοξος Κόσμος, Διάλογος με τους Αναγνώστες και Το βιβλίο ολοκληρώνουν την ύλη του τεύχους.

Σύναξη, Έλληνες ή Ευρωπαίοι, τχ. 34 (1990),  σσ.137

            Το 34^ο τεύχος του περιοδικού Σύναξη ασχολείται με το ζήτημα της ευρωπαϊκής ταυτότητας σε σχέση με την ελληνική ταυτότητα. Τα κείμενα που απαρτίζουν το αφιέρωμα είναι και κείμενα ελλήνων συγγραφέων που συνεισφέρουν πρωτότυπα στο τεύχος άλλα και αποσπάσματα κειμένων από Ευρωπαίους στοχαστές.

            Το πρώτο κείμενο του αφιερώματος είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Γ. Φλωρόφσκυ Οι δρόμοι της Ρώσικης Θεολογίας και αναφέρεται  στο καθήκον της ορθόδοξης θεολογίας να ανασκευάσει τα λάθη του παρελθόντος και να επιδοθεί σε μια νέα εμπεριστατωμένη ιστορική ερμηνεία για τη θρησκευτική τραγωδία της Δύσης. Και αυτήν την ιστορική ερμηνεία να τη φέρει να συμπέσει με αυτό που ονομάζει ο συγγραφέας εσωτερική μνήμη της Εκκλησίας.

            Στο κείμενο που ακολουθεί ο Σ. Γουνελάς πραγματοποιεί μια εισαγωγή στην σχέση των Ελλήνων με την Ευρώπη επικεντρώνοντας κυρίως σε ζητήματα κουλτούρας, κοινωνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως. Αυτή η εισαγωγή γίνεται μέσω της διατύπωσης έντεκα θέσεων. Η αμέσως επόμενη μελέτη ασχολείται με το ίδιο ζήτημα. Στο κείμενο του Ν. Μπερντιάεφ τίθεται υπό εξέτασιν η σχέση της κουλτούρας με τον πολιτισμό μέσα από την αντιδιαστολή της πνευματικής προόδου και της τεχνικής προόδου.

            Ακολουθούν δύο κείμενα. Το πρώτο είναι ένα μικρό κείμενο του Ν. Ματσούκα ο οποίος στοχάζεται το πολυδιάστατο ρόλο της Ορθοδοξίας στην προσπάθεια ενοποίησης των Ευρωπαϊκών χωρών μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην μελέτη του ο Λ. Μπενάκης κάνει μια ιστορική επισκόπηση της μετάβασης από την σχέση φιλοσοφίας και θεολογίας στην εποχή του Βυζαντίου στην σχέση του χριστιανικού πνεύματος και της κοινωνικοπολιτικού πνεύματος στον Νέο Ελληνισμό και έπειτα στην εποχή της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.

            Στο κείμενο του Ν. Μακρή γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής των στοιχείων που χαρακτηρίζουν και ορίζουν την πνευματική παράδοση της Ευρώπης από την μία και της Ορθόδοξης πίστης  από την άλλη. Ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα από έργο του Α. Χέρτσεν για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής κοινωνίας και οικονομίας μέσα από την χαρακτηρολογία και την νοοτροπία του ιππότη, του έμπορου και τελικά της τάξεως των αστών. 

            Η επόμενη μελέτη είναι του Φ. Σέρραρντ και αναφέρεται στην οικολογική κρίση που απειλεί τον πλανήτη μας το τελευταίο μισό του αιώνα. Το οικολογικό ζήτημα ως ζήτημα ζωής ή θανάτου για τον πλανήτη εξετάζεται σε σχέση και με την ανάπτυξη της επιστήμης και με την χριστιανική αντίληψη για την φύση ως κτίσμα του Θεού. Ακολουθεί μία συνέντευξη του Χ. Γιανναρά σε ζητήματα ιστορική συγκυρίας όπως είναι η πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, η κοινωνική πολιτική κρίση που διέπει τις δυτικές κοινωνίες, ο ρόλος της πίστης, της θεολογίας και της φιλοσοφίας στην σημερινή εποχή.

            Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με απαντήσεις στο ερώτημα της Σύναξης « Τι σημαίνει για τους Έλληνες η Ευρώπη;» από τους: Μητροπολίτη Κίσσαμου και Σελίνου Ειρηναίο, π. Γ. Μεταλληνό, Ν. Λυμπέρη, Α. Αποστολίδη, Κ. Χολέβα, Χ. Βακαλόπουλου, Σ. Φωτίου, Σ. Παπασταματέλου.

            Το τεύχος ολοκληρώνεται με τις μόνιμες στήλες του περιοδικού Ορθόδοξος Κόσμος, Διάλογος με τους Αναγνώστες και Το Βιβλίο.