~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Σύναξη, Λαός Έθνος Εκκλησία, τχ. 48 (1993), σσ. 104.

            Το 48ο τεύχος του περιοδικού Σύναξη περιέχει στο κύριο μέρος του έξι κείμενα για τις σχέσεις της Εκκλησίας με τον λαό και το έθνος. Το τεύχος περιλαμβάνει και τρία επιπλέον κείμενα στην στήλη Ορθόδοξος κόσμος.

            Το πρώτα δύο κείμενα είναι αποσπάσματα από έργα δύο σημαντικών Ρώσων θεολόγων του π. Γ. Φλωρόφσκυ και του π. Α. Σμέμαν. Στο πρώτο μικρό κείμενο αναλύεται από τον συγγραφέα η σχέση της Χριστιανικής  πίστης

με την ιστορία και την αλήθεια που πηγάζει σε σχέση με αυτήν. Επιπλέον αναλύεται ο όρος χριστιανικός Ελληνισμός τον οποίο εισάγει ο συγγραφέας σε αντιδιαστολή με κάθε άλλη χρήση του όρου Ελληνισμός. Στο δεύτερο κείμενο ο π. Α. Σμέμαν διαπραγματεύεται ζητήματα εκκλησιαστικής ιστορίας με έμφαση στην ανάδυση των εθνικών εκκλησιών κατά την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αυτό που τον απασχολεί είναι η περιγραφή των ιστορικών και εκκλησιολογικών προϋποθέσεων που οδήγησαν στον θρησκευτικό εθνικισμό.

            Ο Χ. Γιανναράς σε ένα μικρό κείμενο προσπαθεί να σκεφτεί διαλεκτικά την σχέση μεταξύ της ευχαριστιακής καθολικότητας που ενσαρκώνει ο Χριστιανισμός και των ιδιαίτερων εθνοφυλετικών πολιτιστικών παραδόσεων. Το συγκεκριμένο της ταυτότητας και το γενικό της ευχαριστιακής και ανοιχτής ύπαρξης έρχονται σε αντιπαράθεση μέσα στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας. Στο κείμενο που ακολουθεί του Σ. Γουνελά στο πρώτο μέρος του εξετάζεται η κατάσταση των ορθοδόξων εκκλησιών στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού ενώ στο δεύτερο μέρος διατυπώνονται κάποιοι στοχασμοί για την κατάσταση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη σημερινή εποχή όπου υπάρχει ένας ιδιαίτερος εναγκαλισμός με το κράτος και την εθνική ιδεολογία.

            Ο ιερομόναχος Ιγνάτιος Μίντιτς στο κείμενο του αντιπαραθέτει συγκριτικά την ιστορική κατάσταση του ανθρώπου που σημαίνει διαφορετικά έθνη, πολιτισμοί, κράτη με την Εκκλησία και τον εκκλησιαστικό τρόπο υπάρξεως. Προσπαθεί να καταδείξει τις διαφορές αλλά και τις διαμεσολαβήσεις που μπορούν να υπάρξουν μεταξύ αυτών το δύο.

            Το αφιέρωμα τελειώνει με ένα μικρό κείμενο του π. Β. Θερμού. Ο συγγραφέας ασκεί κριτική σε λανθασμένες θεολογικά και εκκλησιολογικά χρήσεις των όρων «εκκλησία» και «λαός» και θέτει ως αίτημα την επανεπινόηση των όρων αυτών εκτός εισαγωγικών.

            Στην στήλη του περιοδικού Ορθόδοξος Κόσμος δημοσιεύονται ποιήματα του Π. Λαλιάτση, ένα κείμενο του π. Γ. Τσέτση όπου ο συγγραφέας ασκεί κριτική στον γεωπολιτικό τρόπο σύλληψης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την προσφυγή σε ορθόδοξα «τόξα» και «άξονες», ένα οδοιπορικό του Ι. Ροηλίδη στην χώρα της Φιλανδίας και κυρίως στην νέα μονή Βαλαάμ, ένα κείμενο που αποτελεί την πνευματική Διαθήκη του μακαριστού θεολόγου και συνεργάτη της Σύναξης π. Δ. Στανιλοάε και ένα μικρό σημείωμα μνήμης για τον Ν. Παπακωνσταντίνου από τον Κ. Καμαριάρη.

            Το τεύχος ολοκληρώνεται με τις μόνιμες στήλες του περιοδικού Διάλογος με τους Αναγνώστες και Το Βιβλίο. Επίσης υπάρχει στις τελευταίες σελίδες του περιοδικού και βιβλιογραφική ενημέρωση για τεύχη περιοδικών που έλαβε η Σύναξη.

Σύναξη, Άσκηση, Ευχαριστία, Βασιλεία, τχ. 49 (1994), σσ. 114.

            Το 49^ο τεύχος του περιοδικού Σύναξη στο κύριο μέρος του περιέχει κείμενα που προσπαθούν να προσεγγίσουν τρεις θεματικές πραγματικότητες: την Άσκηση, την Ευχαριστία και την Βασιλεία.

            Πρώτο κείμενο είναι το πρώτο μέρος από ένα μελέτημα του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη που αναφέρεται στην θεολογική και εκκλησιολογική διάσταση της Θείας Λειτουργίας. Στόχος του μελετήματος είναι να διακρίνει την εσχατολογική ερμηνεία της Ευχαριστίας από την ερμηνείες που επικεντρώνουν σε μια παρελθοντολογική ερμηνεία της Θείας Ευχαριστίας. Ο συγγραφέας στοχεύει δηλαδή να καταδείξει ότι η Θεία Ευχαριστία είναι εικόνα της Βασιλείας του Θεού, εικόνα των Εσχάτων.

            Το μελέτημα που ακολουθεί είναι του Επισκόπου Διοκλείας Καλλίστου Γουέαρ και έχει ως θέμα του μια θεολογική διαπραγμάτευση του μυστηρίου του θανάτου και της Αναστάσιμης Ζωής. Ο συγγραφέας αναλύει τρεις ερμηνευτικούς άξονες του θανάτου: ο θάνατος που είναι πιο κοντά καθημερινά από ότι φανταζόμαστε ότι είναι, ο θάνατος ως εντελώς αφύσικος, αντίθετος στο θεϊκό σχέδιο που παρόλο αυτά είναι δώρο του Θεού, ο θάνατος ως ένας χωρισμός που δεν είναι χωρισμός. Μέσα σε αυτούς τους άξονες φανερώνει το μήνυμα της Αναστάσεως και πως αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό παρόλο το παράδοξο της συσχέτισης του με το θάνατο.

            Επόμενο κείμενο είναι του Αρχιμανδρίτη Βασιλείου Ιβηρίτου στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει την εμπειρία του από την βίωση των εννοιών της ησυχίας και του κάλλους στο Άγιο Όρος. Το ίδιο και η μελέτη του Αρχιμανδρίτη Μαξίμου Κυρίτση καταγράφει κάποιες σκέψεις για την βίωση της άσκησης στον μοναχισμό. Ο συγγραφέας στην προσπάθεια του αυτή καταφεύγει στην θεολογική διδασκαλία περί άσκησης του Μάξιμου του Ομολογητή και του Γέροντα Σωφρονίου του Έσσεξ.

            Το μελέτημα που ακολουθεί είναι του Π. Βασιλειάδη και αναφέρεται στις δύο εκφράσεις της χριστιανικής πνευματικότητας, την μοναστική και την λειτουργική. Ο συγγραφέας επιχειρεί να προσεγγίσει κριτικά την εξέλιξη των αυτών ουσιαστικών εκφράσεων της χριστιανικής πνευματικότητας, αναλύοντας τις μεταξύ τους σχέσεις, διαφορές και αλληλεπιδράσεις, έχοντας ως κύριο σημείο αναφοράς την αρχέγονη ριζοσπαστική βιβλική εσχατολογία ή αλλιώς την περί βασιλείας του Θεού διδασκαλία.

            Τελευταίο κείμενο του αφιερώματος είναι μια ομιλία που εκφώνησε ο Σ. Γουνελάς σε θεολογικό συνέδριο στην Κύπρο. Η ομιλία δεν φέρει κάποιο άξονα ανάπτυξης ενός συγκεκριμένου θέματος άλλα είναι περισσότερο η διατύπωση κάποιων σκέψεων με θέμα την πίστη και την μαρτυρία της Βασιλείας που αποτελεί πυρήνα αυτής της πίστης.

            Στην στήλη του περιοδικού Ορθόδοξος Κόσμος δημοσιεύεται ένα μικρό διήγημα του Τ. Ζαννή, ένα κείμενο του π. Α. Αυγουστίδη που καταγράφονται σε πρώτο πρόσωπο οι σκέψεις ενός ιερέα για το γεγονός της χειροτονίας του και τέλος ένα μέρος της εισήγησης της Ε. Βουλγαράκη- Πισινά που διαβάστηκε ως Απολογισμός της Γ. Γραμματείας της Διαβαλκανικής κατά την διάρκεια της Ιδρυτικής της Συνέλευσης.

            Το τεύχος ολοκληρώνεται με τις μόνιμη στήλη του Το Βιβλίο και μια σύντομη βιβλιοπαρουσίαση των βιβλίων που έχουν σταλθεί στα γραφεία της Σύναξης. 

Σύναξη, Επικοινωνία στον Τύπο, στο Ραδιόφωνο, στην Τηλεόραση, στη Διαφήμιση, τχ. 50 (1994), σσ. 114.

            Το 50^ο τεύχος του περιοδικού Σύναξη περιέχει στο κύριο μέρος του κείμενα αφιερωμένα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτόν τον επαγγελματικό χώρο διαπραγματεύονται ζητήματα νοήματος, λειτουργίας και πρακτικής σε αυτό τον τόσο νευραλγικό τομέα των σύγχρονων κοινωνιών.

            Στο πρώτο κείμενο ο Κ. Ν. Κορόβηλας κάνει μια μελέτη για τα έντυπα μέσα ενημέρωσης. Κύριος στόχος του συγγραφέα είναι να καταδείξει μέσα από μια ιστορική αναδρομή το ρόλο του έντυπου λόγου στην Ελλάδα τα τελευταία πενήντα χρόνια και να ανιχνεύσει τις αιτίες και τους λόγους για του οποίους περνάει κρίση ο έντυπος λόγος σήμερα. Ταυτόχρονα στοχάζεται πάνω στο ρόλο του δημοσιογράφου και ιδιαιτέρως του δημοσιογράφου που χρησιμοποιεί τον γραπτό λόγο.

            Ακολουθούν δύο μικρά κείμενα. Το πρώτο είναι του Χ. Μαλεβίτση. Ο συγγραφέας περιγράφει την μετάβαση από την γνώση στην πληροφορία με μια διάθεση απαισιοδοξίας αφού θεωρεί ότι εάν η έκπτωση του ανθρώπου από τον παράδεισο συνέβη με την γνώση τότε η πράξη της πληροφορίας είναι η τελευταία πράξη της εκπτώσεως. Το δεύτερο κείμενο είναι του Δ. Θέου. Το κείμενο αυτό ασχολείται με τον χώρο της τηλεόρασης που ο συγγραφέας τον ξεχωρίζει κατηγορηματικά τόσο ως προς την λειτουργία του όσο και ως προς τις αρχές του από τον χώρο του ποιοτικού κινηματογράφου. Κριτήριο αυτής της διάκρισης είναι η διαφορετική οντολογική αντίληψη για την εικόνα που έχουν οι δύο χώροι.

            Το επόμενο κείμενο του π. Β. Θερμού αναφέρεται και αυτό στην τηλεόραση. Ορίζει την τηλεόραση εκτός των άλλων και ως μία νέα εξουσία που κατασκευάζει την πραγματικότητα και αναλύει τις δομικές αλλοιώσεις που επιφέρει στον άνθρωπο η τηλεόραση και οι οποίες έχουν μεγάλη ηθική σημασία. Επιπλέον καλεί την Εκκλησία να αναλογιστεί τις επιπτώσεις ενός πολιτισμού του βλέμματος στο ποιμαντικό της έργο.

            Στο κείμενο του ο Γ. Καστρινάκης επιχειρεί να προσεγγίσει τον τρόπο διαχείρισης του νοήματος από τα μέσα ενημέρωσης και κυρίως από την λειτουργία της διαφήμισης και την επίκεντρη θέση αυτής μέσα στο σύμπαν των Μέσων.

            Ακολουθούν δύο μικρά κείμενα. Το πρώτο της Θ. Σταθοπούλου επιδιώκει να παρουσιάσει τις κοινωνιολογικές προκείμενες της πραγματικότητας που διαμορφώνεται με τον όλο και πιο σημαντικό ρόλο που παίζουν μέσα σε αυτή τα Μέσα ενημέρωσης. Το δεύτερο κείμενο είναι του Σ. Παπασταματέλου και ασχολείται με την κουλτούρα της ηδονοθηρίας και του ατομικισμού που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία και αντικατοπτρίζεται στην κουλτούρα των Μέσων και της διαφήμισης.

            Το αφιέρωμα τελειώνει με δύο κείμενα που θίγουν την οικονομική εξάρτηση των Μέσων. Ο Κ. Μπλάθρας παρουσιάζει και σχολιάζει την εμπορική Συμφωνία GATT που περιλαμβάνει και τα πολιτιστικά αγαθά και εντείνει το φαινόμενο του καταναλωτικού πολιτισμού και στην Ευρώπη. Ο Η. Κανέλλης περιγράφει την υποταγή της τηλεόρασης στην συνθήκης της αγοράς και της ιδιωτικής οικονομίας και το πολιτιστικό μοντέλο που συνεπάγεται αυτήν η υποταγή.

            Το τεύχος συμπληρώνεται από τις μόνιμες στήλες του Ορθόδοξος Κόσμος , Διάλογος με τους Αναγνώστες και Το Βιβλίο. Στις τελευταίες σελίδες του τεύχους υπάρχει και η στήλη Σελίδες Διδαχής. Σε δύο κείμενα, το ένα του π. Κ. Παπαδόπουλου και το άλλο του Γ. Φίλια, εξετάζεται το θέμα της σχέσης του κλήρου και του λαού κατά την Θεία Λειτουργία και γενικότερα στην λατρεία. Τέλος ο Κ. Δεληκωνσταντής γράφει μια μικρή παρουσίαση του βιβλίου του Ι. Κογκούλη με θέμα τον εκκλησιασμό των μαθητών.