~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

Bria, σειρά Ε.Κ.Ο. αρ. 1, εκδόσεις Τέριος, Κατερίνη 1989, 214 σσ..

            Το παρόν έργο αποτελεί ουσιαστικά τον καρπό της αναζήτησης του δεύτερου συγγραφέα για την έκφραση μιας ευρύτερα αποδεκτής θεολογικής διατυπώσεως της ορθόδοξης χριστιανικής μαρτυρίας, όπως αυτή απορρέει από την αυθεντική ερμηνεία της λειτουργικής, βιβλικής και πατερικής παραδόσεως της Εκκλησίας. Όπως αναφέρει ο ίδιος στον πρόλογο του βιβλίου, η καλύτερη απάντηση σε αυτήν την αναζήτηση ήταν οι τότε πρόσφατες διορθόδοξες ιεραποστολικές διασκέψεις του ΠΣΕ (1974-1989).

            Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελεί τη συστηματική έκθεση των πορισμάτων των διορθόδοξων ιεραποστολικών διασκέψεων. Την έκθεση αυτή επιμελήθηκε ο π. I. Bria, η οποία κυκλοφόρησε υπό τύπον ιεραποστολικού εγχειριδίου με τον τίτλο GoForthinPeace, OrthodoxPerspectivesonMission, εκδόσεις Π.Σ.Ε., 1985. Εδώ πρόκειται για την ελληνική μετάφρασή της.

            Ο π. I. Bria αρχικά επιχειρεί μια θεολογική θεμελίωση της ιεραποστολής. Ακολουθεί η ανάλυση της σχέσης ανάμεσα στην Εκκλησία και την ιεραποστολή, ενώ στη συνέχεια περιγράφεται η σημασία της κατανόησης της Ευχαριστιακής Λειτουργίας ως ιεραποστολικό γεγονός.

            Αμέσως μετά αναδεικνύεται ο ρόλος της Αγίας Γραφής και η αλληλεπίδρασή της με την λειτουργική ζωή, ενώ τονίζεται η ανάγκη του επαναπροσδιορισμού του κηρύγματος ως ενός βασικού στοιχείου και σημείου ιεραποστολής. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται μια εμβάθυνση στο πραγματικό νόημα της ευαγγελικής μαρτυρίας και σημειώνεται η αναγκαιότητά της στο σύγχρονο κόσμο. Με τον τρόπο αυτό ο συγγραφέας εισέρχεται στο πρόβλημα της πρόσληψης της ιεραποστολής ως Λειτουργία μετά τη Λειτουργία, της μαρτυρίας δηλαδή, αλλά και της διακονίας της χριστιανικής κοινότητας προς τον κόσμο. Ωστόσο, δεν παραλείπει να τονίσει την ανάγκη και για εσωτερική ιεραποστολή. Τέλος, γίνεται αναφορά στο ρόλο του μοναχισμού στην ιεραποστολή και του τρόπου ιεραποστολής προς τα έθνη.

            Το δεύτερο μέρος αποτελείται από δύο μελέτες του Π. Βασιλειάδη με τις οποίες επιχειρείται μια βιβλική θεώρηση της ιεραποστολής.

            Ακολουθεί ένα παράρτημα κειμένων. Στο πρώτο μέρος παρατίθενται κείμενα – ορθόδοξες διακηρύξεις σχετικά με την ιεραποστολή, ενώ στο δεύτερο κείμενα του Π.Σ.Ε. πάνω στο ίδιο θέμα.

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΕΡΔΙΑΓΙΕΦ: ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ

            Η ύπαρξη της εκκλησίας στον κόσμο και συνακόλουθα της θεολογίας της, είναι μια διαρκής πρόκληση για το ανθρώπινο πνεύμα. Η σκέψη και η διανόηση αγωνίζεται να συγκεράσει μια φιλοσοφία εκτός του κόσμου τούτου με τα ποικίλα διανοήματα του κόσμου και της ιστορίας, απαθανατίζοντας, πολλές φορές, υψηλότατα πολιτισμικά μορφώματα, μη αίροντας όμως την πρωταρχική αντινομία. Μια αντινομία, όπως την κατανόησε και την περιέγραψε ο μεγάλος Ρώσος χριστιανός φιλόσοφος, στο «δοκίμιο» της «εσχατολογικής μεταφυσικής» του και τον παρόντα τόμο. 

            Το βιβλίο αυτό έχει ως περιεχόμενο το είδος και τη διαλεκτική των σχέσεων ανάμεσα στο «πνευματικό» και στο «κοινωνικό». Ένα διαιώνιο πρόβλημα που ξεπερνά, ενώ ταυτόχρονα εμπεριέχει τις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας και που, στις ποικίλες κατανοήσεις του στο διάβα της ιστορίας, υπήρξε, πολλές φόρες, μέτρο κατανόησης της χριστιανικής αυτοσυνειδησίας.

            Όσο η ιστορία μαστίζεται από την ύπαρξη και δράση του κακού και όσο ο πολιτισμός του ανθρώπου δεν έχει ως πρωταρχικό του μέλημα την αναζήτηση της Αλήθειας, το βασίλειο του πνεύματος και το βασίλειο του καίσαρα θα αποτελούν δύο αντινομικές πραγματικότητες. Η φιλοσοφική πολυείδεια, στον αγώνα της για την ανακάλυψη της αλήθειας, προσέφερε μάλλον την σύγχυση των επιμέρους φιλοσοφικών επόψεών της. Η παντοδυναμία της λογικής και η αποθέωση του επιστημονισμού συνιστούν μια αποστέωση της ζωής και μια απονέκρωση της Αλήθειας, ως θρίαμβο του Πνεύματος.

            Για τη χριστιανική εμπειρία η πραγματικότητα της αναζήτησης της  αλήθειας οδηγεί κατ’ ευθείαν στο πρόσωπο του Θεού και στην πνευματικότητα εκείνη που «θεοποιεί» τον άνθρωπο. Άνθρωπος και θεός, «θείο και ανθρώπινο» σε μια διαλεκτική που αποκαθαίρει κάθε ανθρωπομορφισμό της μεταφυσικής απευθύνεται στην ελευθερία για την οικοδόμηση του βασιλείου του Πνεύματος.

            Ο συγγραφέας στέκεται με προσοχή στο φαινόμενο του σοσιαλισμού στις ευαισθησίες της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και με μια διάθεση κριτική απέναντι στην αποθέωση του υλισμού, την ενδοκοσμική εσχατολογία και την οντολογικοποίηση του σκοπού, της αποτελεσματικότητας, που η πραγματικότητα του Μαρξισμού προήγαγε.

Το κράτος και η εξουσία λειτούργησαν ιστορικά με την μορφή του αρχέγονου πειρασμού στην χριστιανική σκέψη και την εκκλησιαστική πραγματικότητα. Το γεγονός αυτό σήμανε μια μάλλον υποδούλωση του πνεύματος και εξαχρείωση της ανθρώπινης θεοείδειας. Αυτή είναι και η σημαντικότερη κριτική που ο συγγραφέας ασκεί στον σύγχρονο κόσμο με αιχμή του δόρατος την μαρξιστική φιλοσοφία. Η προτροπή του προς έναν νέο μυστικισμό, παρόλο που δεν ταυτίζεται με την χριστιανική προτροπή για εν Χριστώ μεταμορφωση του κόσμου, ούτε με την ορθόδοξη θεολογική διδασκαλία της σωτηρίας και της θέωσης, θα ήταν άδικο να κατανοηθεί ως μια παλινωδία στους χώρους του θρησκευτικού ναρκισσισμού και της φυγής από την πραγματικότητα.              

Andrew,Αθήνα: Εκδόσεις Εστία, 2001, σελ. 272.

            Το βιβλίο φέρει τον τίτλο Ζωντανή Ορθοδοξία στον Σύγχρονο Κόσμο δηλώνοντας άμεσα ότι περιλαμβάνει μηνύματα από σημαντικές θεολογικές φυσιογνωμίες της Ορθοδοξίας, βγαλμένα μέσα από τη ζώσα εμπειρία και πραγματικότητα της Ορθόδοξης παράδοσης.  Όλοι σχεδόν οι συγγραφείς γεννήθηκαν και ζουν σε χώρες του δυτικού κόσμου. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται στην Ορθοδοξία εξαιτίας της οικογενειακής τους παράδοσης ενώ άλλοι προσήλθαν ως ενήλικες μέσω της προσωπικής τους αναζήτησης. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε πρώτα στην αγγλική και πέντε σχεδόν χρόνια αργότερα στην ελληνική με μια προσθήκη και με κάποιες αλλαγές στη δομή και το περιεχόμενο. Τα κείμενα προλογίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «σε μια περίοδο θρησκευτικής αδιαφορίας και μεταφυσικής ξηρασίας, είναι πάρα πολύ σημαντικό το ότι τα δώδεκα αυτά κείμενα προσεγγίζουν πολύ συγκεκριμένα θέματα και τα χειρίζονται μ’ έναν τρόπο αποδεκτό, έτσι ώστε η ορθόδοξη μαρτυρία…να γίνει κτήμα κάθε ειλικρινούς αναγνώστη».

            Μετά τον Πρόλογο του Οικουμενικού Πατριάρχη ακολουθεί Εισαγωγή του AndrewWalker με τίτλο: «Ο προφητικός ρόλος της Ορθοδοξίας. Η άποψη της Διασποράς». Τα δώδεκα άρθρα ανήκουν στους ακόλουθους συγγραφείς και αναλύουν τα παρακάτω θέματα: 1) GillianCrow, Το ορθόδοξο όραμα της Καθολικότητας, 2) Αναστάσιος (Γιαννουλάτος), Σχέσεις Ορθοδοξίας με τις άλλες Θρησκείες, 3) Βασίλειος, Επίσκοπος Σεργκίεβο, Ζώντας στο μέλλον, 4) Αθανάσιος (Γιέβτιτς), Μητροπολίτης Ερζεγοβίνης, Τα έσχατα στην καθημερινή μας ζωή, 5) Κάλλιστος (Γουέρ), Μεγάλη Τεσσαρακοστή και καταναλωτική κοινωνία, 6) Αντώνιος (Μπλούμ), Θάνατος και απώλεια, 7) H. TristramEngelhardtJr, Μια Ορθόδοξη προσέγγιση της Βιοηθικής, 8) JamieMoran, Ορθοδοξία και σύγχρονη ψυχολογία του βάθους, 9) AndrewLouth, Ορθοδοξία και Τέχνη, 10) Ιωάννης (Ζηζιούλας), Ο άνθρωπος, ιερέας της κτίσεως. Μια συμβολή στη συζήτηση του οικολογικού προβλήματος, 11) Κώστας Καρράς, Αγία τριάδα, Εκκλησία και πολιτική σ’ έναν εκκοσμικευμένο κόσμο και 12) Αντώνιος (Μπλούμ), Ο λαός του Θεού.

            Το βιβλίο κλείνει με τα βιογραφικά των συγγραφέων.