~ Orthodox Theological Digital Library I.M.D. ~

The site is under upgrade.

Επισκόπου Διοκλείας, Κάλλιστου , μτφρ. Ν. Ντόντος-Αναστασία Βασιλειάδου, εκδ. Ίνδικτος, Αθήναι, 2005, σσ. 58.

           Μετά τον πρόλογο του Παντελή Καλαϊτζίδη, στο πρώτο κεφάλαιο με θέμα «Ατενίζοντας το παρελθόν», ο Κάλλιστος Ware αναπτύσσει τους λόγους για τους οποίους θεωρεί πως η εκκλησιολογία υπήρξε το πρωταρχικό θέμα της Ορθόδοξης θεολογίας κατά τον 20ο αι. Στο επόμενο κεφάλαιο, το οποίο έχει ως τίτλο «Η πρόκληση της νέας χιλιετίας», εξετάζονται οι μετασχηματισμοί σε πολιτικό, κοινωνικό, τεχνολογικό και οικολογικό επίπεδο, οι οποίοι καθιστούν επιτακτική την άρθρωση μιας θεολογικής ανθρωπολογίας, η οποία και αναλαμβάνει το πρωτείο από την εκκλησιολογία στον 21ο αι.

            Διαπιστώνοντας στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου πως ούτε στην εποχή της πατερικής θεολογίας ούτε και πιο πρόσφατα έχει διατυπωθεί ένα πλήρως αρθρωμένο σύστημα χριστιανικής ανθρωπολογίας, η θεολογία του 21ου αι. οφείλει να είναι καινοτόμος και πρωτοπόρα, συμπληρώνοντας την αποφατική θεολογία με μια αποφατική ανθρωπολογία. Ο κατ’ εικόνα του ακαταλήπτου Θεού δημιουργημένος άνθρωπος είναι και αυτός ακατάληπτος.

            Εμβαθύνοντας εν συνεχεία στη θεολογία του ανθρώπινου προσώπου ως κατ’ εικόνα Θεού δημιουργηθέντος, τονίζει πως ο προσανατολισμός μας προς τον Θεό οφείλει να είναι το εναρκτήριο σημείο της Ανθρωπολογίας.

            Στο καταληκτήριο κεφάλαιο του ευσύνοπτου αυτού δοκιμίου του ο Κάλλιστος Ware προτείνει την επανενεργοποίηση της ελληνικής πατερικής ιδέας για τον άνθρωπο ως μεσίτη ουρανού και γης, κοσμικό λειτουργό και ιερέα της δημιουργίας. Αυτό βέβαια θεωρεί πως μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον εν Χριστώ, με την χριστοποίηση του ανθρώπινου προσώπου. Έτσι ο άνθρωπος θα αναδειχθεί ως «ευχαριστιακό ζώον» που αναλαμβάνει την ευθύνη όλης της δημιουργίας και την αντιπροσφέρει στον Δημιουργό Θεό. Το ευχαριστιακό πνεύμα όμως, τονίζει με έμφαση ο Κάλλιστος, συμπληρώνεται από το ασκητικό, το πνεύμα της αγάπης, της θυσίας και της κένωσης. «Αγαπώ άρα υπάρχω», «με αγαπούν άρα υπάρχω», με αυτά τα μότο θεωρεί πως η ανθρωπολογία του προσώπου θα γονιμοποιήσει τη μαρτυρία της χριστιανικής θεολογίας στον 20ο αι.

Ατματζίδης Χαράλαμπος, Η Εσχατολογία στην Β΄ Επιστολή Πέτρου, Θεσσα­λονίκη: Εκδόσεις Πουρνάρα, 2005, σσ.349

            Η μελέτη του Χαράλαμπου Ατματζίδη ασχολείται με τις εσχατολογικές αντιλήψεις της Β΄ Επιστολής Πέτρου. Ο συγγραφέας από την αρχή της μελέτης του τονίζει ότι η Β΄ Πέτρου παρά τη μικρή της έκταση αποτελεί ένα κείμενο πλούσιο σε θεολογικές  και φιλοσοφικές ιδέες. Κατά την άποψη μάλιστα του συγγραφέα άδικα η σύγχρονη έρευνα την αγνόησε ή την αξιολόγησε αρνητικά και πολύ ορθά η εκκλησία την περιέλαβε στα κανονικά βιβλία της Καινής Διαθήκης, αποδεικνύοντας κατά αυτόν τον τρόπο ότι είναι δεκτική πρωτοποριακών ιδεών και απόψεων, οι οποίες εκφράζονται και περιγράφουν την πίστη της, χωρίς βέβαια να την στρεβλώνουν ή και να την αναιρούν. Κεντρικό θέμα της επιστολής αποτελεί η εσχατολογία. Αυτή αναπτύσσεται στην επιστολή εξαιτίας της εμφάνισης στην κοινότητα χριστιανών που αμφισβητούσαν τον ερχομό του κυρίου, την πρόνοια του Θεού για τον κόσμο και την εξάρτηση του κόσμου από τον δημιουργό Θεό.

            Πριν από την κυρίως ανάλυση του θέματος σε δύο μέρη, ο συγγραφέας παραθέτει εισαγωγή, στην οποία αναλύει την ιστορία της έρευνας για την επιστολή, τις βασικές εσχατολογικές απόψεις της επιστολής και στη συνέχεια αναφέρεται τόσο στη θέση της φιλοσοφίας στην πνευματική ζωή  των ανθρώπων της ρωμαϊκής εποχής όσο και στους αντιπάλους της Β΄ Πέτρου.

            Στο πρώτο μέρος της μελέτης, ο συγγραφέας αναλύει το κεφάλαιο 3, 1-4 όπου ο Πέτρος αναφέρεται στους αντιπάλους της πίστης στην έλευση του Χριστού, περιγράφοντας το πλαίσιο διδασκαλίας τους. Στη συνέχεια εκθέτει και συγκρίνει τις εσχατολογικές αντιλήψεις της επιστολής με αντίστοιχες αντιλήψεις σε άλλα εξωκαινοδιαθηκικά χριστιανικά κείμενα συναφή με τη Β΄ Πέτρου, ιουδαϊκά και ελληνορωμαϊκά. Ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ερώτημα για το εάν και με ποιον τρόπο παρεμβαίνει το θείο στον κόσμο ή εάν παραμένει μακράν του κόσμου απαθές, απασχολεί διάφορες ομάδες, φιλοσοφικές ή μη και είναι ένα ερώτημα ευρύτερο των ορίων του πρώτου χριστιανισμού.

            Στο δεύτερο μέρος της μελέτης ο συγγραφέας ασχολείται με τα κύρια χαρακτηριστικά της εσχατολογίας της επιστολής. Χωρίς να περιορίζεται μόνο στην ανάλυση του κειμένου της επιστολής, επιχειρεί παράλληλη ανάλυση των εσχατολογικών απόψεων ελλήνων-ρωμαίων φιλοσόφων  και ιουδαίων συγγραφέων και ραβίνων.  

            Κλείνοντας τη μελέτη του, ο Χαράλαμπος Ατματζίδης εκθέτει μια σειρά από θεολογικά και γενικότερα συμπεράσματα για την επιστολή. Η επιστολή είναι «αντιαιρετική», γιατί δίνει θεωρητικά κατοχυρωμένη απάντηση στους αμφισβητίες της ορθής πίστης και «απολογητική» γιατί αναπτύσσει την πίστη της κοινότητας χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που απαντούν τόσο στην ιουδαϊκή και την ευρύτερη χριστιανική παράδοση όσο και στη θύραθεν γραμματεία.

            Η μελέτη τελειώνει με εκτενή βιβλιογραφία, πίνακα χωρίων, ευρετήριο θεμάτων και ονομάτων και περίληψη στα αγγλικά.   

Search

new summaries

Adamtziloglou Evanthia - Woman in the Theology of Saint Paul A Hermeneutical Analysis of A Cor

Evanthia Adamtziloglou, Women in the Theology of Saint Paul. A Hermeneutical Analysis of A Cor. 11, 2-16 (Ph.D. Thesis), Academic Register of the Department of Theology, of the Theological School,...

Savvas Agouridis (ed), Orthodox Spirituality. Chistianity – Marxism

Savvas Agouridis (ed), Orthodox Spirituality. Chistianity – Marxism, Thessaloniki Theologians’ Seminar no. 2, Thessaloniki 1968, 244 pages. The 2nd volume of the “Thessaloniki Theologians’ Seminar” is divided in two parts....

Agouridis Savvas (ed), What is the Church

Agouridis Savvas (ed), What is the Church, Thessaloniki Theologians’ Seminar no. 3 (reprinted from the journal “Gregorios Palamas”, issue 606-607 of year 1968),  Thessaloniki 1968, 126 pages. The 3rd volume...

Anastasiou Ioannis (ed.) Tradition and Renewal in the Church

Anastasiou Ioannis (ed.) Tradition and Renewal in the Church, Thessaloniki Theologians’ Seminar, no. 6, “Gregorios Palamas” journal publication, Thessaloniki 1972, 206 pages. The 6th volume of “Thessaloniki Theologians’ Seminar” contains...

Charalambos Atmatzidis, Eschatology in the 2nd Epistle of Peter

Charalambos Atmatzidis, Eschatology in the 2nd Epistle of Peter, Pournaras Press, 2005, pages 349. The study of Charalambos Atmatzidis deals with the eschatological perceptions of Peter’s 2nd Epistle. From the...