Μόσχος Γκουτζιούδης, Ιωβηλαίο έτος, Μελχισεδέκ και η προς Εβραίους επι­στο­λή. Συμβολή στη διαμόρφωση της χριστιανικής εκκλησιολογίας, Θεσσα­λονίκη: Εκδόσεις Πουρνάρα, 2006, σελ. 631.

            Η μελέτη επιχειρεί να ξεδιαλύνει το τοπίο γύρω από το μυστήριο που περι­βάλ­λει το θεσμό του ιωβηλαίου έτους και την προσωπικότητα του Μελ­χισεδέκ, να εξε­­τάσει την εξέλιξη του ρόλου τους για τη σωτηρία του λαού του Θεού και να εξη­γήσει τον όποιο συνδυασμό τους σε εξωβιβλικά αλλά και πιθανώς καινοδιαθηκικά κεί­μενα.

            Η μελέτη μετά την εισαγωγή χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο ασχο­λείται με το ιωβηλαίο έτος και το Μελχισεδέκ στην προχριστιανική εποχή και το δεύτερο με το ιω­βηλαίο έτος και το Μελχισεδέκ στη χριστιανική εποχή.

            Στην εισαγωγή ο συγγραφέας παρουσιάζει την καινοδιαθηκική θεώ­ρη­ση της σω­­τηρίας και τη γενικότερη προβληματική της αφέσεως των αμαρ­τιών στην Καινή Δια­­θήκη, το στόχο και τη διάταξη της εργασίας.

            Στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους ο συγγραφέας ασχολείται με το θε­σμό του ιωβηλαίου έτους όπως αυτός προκύπτει από τα κείμενα της Παλαιάς Δια­θήκης, π.χ. Έξοδος 23:10-11. 21:1-11 και Δευτερονόμιο 15:12-18 κ.α. Στο τέλος εξε­τά­ζονται παράλληλοι κοινωνικοί θεσμοί σε άλλους πολι­τι­σμούς.

            Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται η συνολική παρουσίαση του Ιωβη­λαί­ου έτους δηλ. τα κοινωνικά/ οικονομικά, λατρευτικά και θεολογικά του στοι­χεία. Επι­πλέον εξετάζεται το σαββατικό και ιωβηλαίο έτος πριν και μετά τη βα­βυ­λώνια αιχμα­λωσία.

            Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στη μορφή του Μελχισεδέκ όπως αυτή πα­­ρου­σιάζεται στην Παλαιά Διαθήκη, την απόκρυφη γραμματεία, τα χει­­­ρό­γραφα του Κουμράν, το Φίλωνα και τον Ιώσηπο. Ο συγγραφέας κατα­λή­­­γει ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές παραδόσεις για το Μελχισεδέκ.

            Στο πρώτο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους και τέταρτο κεφάλαιο της ερ­γα­σίας εξετάζονται όλες οι έμμεσες αναφορές και νύξεις στο θεσμό του Ιω­βη­λαίου έτους στην Καινή Διαθήκη.

            Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύονται οι άμεσες αναφορές στο Μελχισεδέκ στην Καινή Διαθήκη, οι οποίες βρίσκονται στην προς Εβραίους επιστολή, κεφ. 5 και 7.

            Στο έκτο κεφάλαιο επιχειρείται, με βάση τα όσα προέκυψαν από τη με­λέ­­­­τη των καινοδιαθηκικών κειμένων, η αξιολόγηση των δεδομένων της προς Εβραίους. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναφορές, π.χ. στη Διαθήκη Λευί, σε λυτρωτικές προσωπι­κό­­τητες με ρόλο παρόμοιο με εκείνον του ουράνιου Μελχισεδέκ και οι μαρτυ­ρίες για τον ουράνιο Μελχισεδέκ και την άφεση των αμαρτιών σε μετα­γε­νέ­στε­ρα κείμενα. Στην τέταρτη ενότητα του κεφαλαίου γίνεται η σύνδεση του ιωβη­λαίου έτους με τον αναμενόμενο λυτρωτή και ο σωτηριο­λογικός ρόλος του Χριστού στην προς Εβραίους επιστολή και του Μελχισεδέκ στο 11QMelch. Το κεφάλαιο κλείνει με την παρουσίαση της συμβολής της προς Εβραίους στη διαμόρφωση της χριστιανικής σωτηριο­λο­γίας.

            Η εργασία κλείνει με συμπεράσματα, εκτενή βιβλιογραφία, ευρετήριο χωρίων, συγγραφέων, θεμάτων, ξενόγλωσσων όρων, πίνακα περιεχομένων  και περίληψη στ’ αγγλικά.